درمان بیماری کبد چرب با تغذیه سالم

بیماری کبد چرب و ناراحتی های جسمی ناشی از داشتن کبد چرب ، مثل خستگی مفرط، احساس بیحالی و کم خوابی، نداشتن نشاط و شادابی در ساعت روز، این روزها خیلی مورد توجه قرار گرفته است.

کبد چرب در سبک زندگی کنونی ما که کمتر به فعالیت های جسمانی مفید و سالم مشغول هستیم، و به یک زندگی پشت میز نشینی و کم تحرک دچار شده ایم، به شدت در حال افزایش است و متاسفانه آمار آن هر روز به شدت رو به افزایش است.

برای داشتن سلامت جسمانی کامل، هر کدام از بخش های بدن باید به طور کامل و مشخص به وظیفه خود عمل کند. کبد هم بخش حیاتی بدن است که اختلال در عملکرد آن باعث بیماری های متعددی می شود. یک بیماری شایع در سبک زندگی مدرن، کبد چرب است.

وظیفه کبد در بدن چیست؟

کبد دومین عضو بزرگ در بدن انسان است و مسئول به اصطلاح “فیلتر کردن” تمام مواد غذایی و نوشیدنی مصرف شده از صافی است. یعنی کبد فاکتورهایی که در مواد غذایی برای بدن مضر هست را گرفته و آنها را به صورتی بدون ضرر وارد سیستم‌های دیگر بدن می کند. کبد به طور طبیعی خود را توسط سلول هایی ساختاری ترمیم و پاکسازی می کند.

کبد یکی از مهم ترین اندام های داخلی انسان است که وظیفه آن تصفیه مواد سمی از خون، سنتز پروتئین ها و ذخیره ریز مغذی های مورد نیاز بدن می باشد. کبد چرب غیر الکلی در اثر تجمع چربی در سلول های کبد به وجود آمده و در افرادی که دچار اختلال در متابولیسم بدن بوده و چربی و قند خون شان بالاست، بیشتر دیده خواهد شد. در این بین زمینه های ژنتیکی نیز دخیل می باشد، در این بیماری تری گلیسیریدی که در سلول ها تجمع یافته از سلول های کبدی خارج نمی شود. وقتی به تدریج چربی در سلول های کبدی جمع می شود، اصطلاحاً می گویند فرد دچار کبد چرب غیر الکلی شده است. زمانیکه استرس یا بیماری های جزیی به بدن وارد شود بر سیستم ایمنی تاثیر گذاشته و سلول هایی که تجمع چربی در آنها بیشتر است ملتهب می شود و بیماری در فاز دوم خود وارد خواهد شد. این فاز دوم در واقع همان هپاتیت بوده و اگر درمان نشود منجر می شود تا بیماری به فاز سوم و سیروز بدخیم وارد شود.

بیماری کبد چرب چیست؟

وجود چربی در کبد هر انسانی طبیعی است اما اگر کبدی دارای 5 تا 10 درصد چربی باشد کبد چرب نامیده می‌شود. کبد چرب یک موقعیت مخرب را در بدن ایجاد می‌کند و بدتر اینکه هیچ علامت هشدار دهنده‌ای در ابتلا ندارد. بیماری کبد چرب Fatty liver همراه با التهاب است که این التهاب با از بین رفتن سلول های کبدی همراه است و اگر درمان نشود سبب سیروز کبدی می شود.

علائم کبد چرب چیست؟

علت اصلی بروز کبد چرب ناشناخته است، ولی تعدادی از اختلالات بالینی معین به عنوان علل زمینه‌ ای شناخته شده‌اند. هفتاد درصد بیماران مبتلا به کبد چرب چاق هستند. بیماری دیابت و بالا بودن چربی‌ های خون نیز از علل زمینه‌ ای آن می باشند.

عوامل مختلفی که باعث تغییر متابولیسم در بدن می‌شوند، شامل کاهش ناگهانی وزن، سوء تغذیه، تغذیه وریدی و گرسنگی طولانی مدت مانند گرفتن روزه نیز ممکن است باعث کبد چرب شوند.

طبق آمار به دست آمده تقریبا یک سوم از بزرگسالان در آمریکا مبتلا به این بیماری هستند و کبد چرب بیشتر در افرادی مشاهده می شود که رژیم غذایی نامناسب و پر چربی دارند، به علاوه آن دسته از افرادی که کم تحرک بوده و یا اضافه وزن دارند. جالب است بدانید این بیماری دارای علایم خاصی نیست و ممکن است تنها شما احساس خستگی و درد بی دلیل در ناحیه شکم داشته باشید، این درد ممکن است به همراه تورم کبد و بزرگی شکم باشد که در بررسی های فیزیکی انجام شده توسط پزشک کاملا قابل رویت خواهد بود. مهمترین راه برای پیشگیری از این بیماری تغییر عادات غذایی و تحرک کافی در طول روز است. چربی داخل کبد اگر به اندازه زیادی تولید شود منجر به التهاب کبد خواهد شد و عملکرد صحیح آن را خدشه دار می کند، بنابراین زمانیکه کبد شما میزان چربی بسیاری را داشته باشد علایم زیر به سراغتان خواهد آمد ( چهار مورد آخر لیست متعلق به نارسایی کبد و سیروز یا التهاب شدید کبدی است که در اثر کبد چرب ایجاد خواهد شد) :

• بی اشتهایی
• کاهش وزن
• درد شکمی
• ضعف فیزیکی
• کوفتگی و خستگی
• شکم متورم و پر از مایع شده
• زردی پوست و چشم
• گیجی
• تمایل به خونریزی راحت تر و سریع

چه عواملی باعث کبد چرب می شود؟

• مصرف دارو بیش از حد معمول
• رژیم غذایی نادرست
• استرس درونی و نهفته
• مصرف غذاهای فست فودی

متخصصان اعتقاد دارند که سبک زندگی نادرست و تبعات آن از قبیل چاقی و اضافه وزن در ابتلا به کبد چرب در بین سنین مختلف دخیل است.

کبد چرب در زنان بیشتر است یا مردان؟

این بیماری در همه افراد به وجود خواهد آمد، حتی در کودکان نیز شاهد این بیماری خواهید بود، اما بیماری مذکور بیشتر در سن میان ۴۰ تا ۶۰ سالگی و بیشتر در خانم ها اتفاق خواهد افتاد. کبد چرب بارداری خیلی نادر بوده اما جمع شدن چربی در هنگام بارداری می‌تواند خطراتی جدی هم برای مادر و هم برای جنین به همراه داشته باشد. این بیماری می تواند در نهایت منجر به نارسایی کبدی، نارسایی کلیه، عفونت شدید یا خون‌ریزی شده و به سلامت مادر و جنین آسیب وارد کند. با آنکه دلیل این بیماری کاملاً شناخته نشده اما دانشمندان معتقدند این بیماری با هورمون‌های این دوران در ارتباط است. علایم این بیماری در سه ماه سوم رخ داده و با حالت تهوع، استفراغ، درد در قسمت بالایی سمت راست شکم، زردی و کسالت عمومی همراه خواهد بود. در اکثر مواقع این بیماری پس از زایمان به مرور بهبود خواهد یافت.

تغذیه چه تاثیری بر روی کبد چرب دارد؟

نوع رژیم غذایی تاثیر به سزایی بر روی ایجاد و شدت بیماری کبد چرب دارد. اما به طور مشخص مصرف این دسته از غذاها بیماری کبد چرب را افزایش می دهد:

• فست فودها
• خوراکی های سرخ شده
• چربی ها اعم از کره، خامه، پوست مرغ، خوراکی های کرم دار و مایونز
• مواد غذایی سرشار از پروتئین عملکرد کبد را افزایش می دهند چراکه کبد مجبور است مواد سمی جمع شده در بدن را دفع کند. لذا پروتئین باید به اندازه متعادل مصرف گردد.
• شیرینی جات همچون نوشابه های گازدار، کیک ها و دسرها زمینه ساز ابتلا به بیماری کبد چرب و دیگر مشکلات جدی مانند فیبروز یا فساد بافت ها می شوند.
• نوشیدن آب یخ مخصوصا آبی که درون آن یخ است.

درمان کبد چرب:

مصرف بعضی از مواد غذایی طبیعی، فعالیت کبد را در حد مطلوب حفظ می کند. داشتن یک کبد سالم باعث می شود انرژی بیشتر و حال بهتری داشته باشیم. ولی کبدی که بیمار است و به درستی کار نمی کند، باعث احساس خستگی، سردرد، اشکال در تنفس، حساسیت و عدم تحمل بعضی مواد غذایی، مشکلات پوستی و افزایش وزن می شود.

• قهوه می تواند آنزیم های غیر طبیعی کبد را کاهش دهد.
• سبزیجات سبز رنگ از تجمع بافت چربی جلوگیری می کنند.
• پروتئین سویا موجود در توفو از تجمع چربی می کاهد؛ توفو حاوی چربی پایین و پروتئین بالاست.
• ماهی های چرب نظیر سالمون، ساردین، تون و غزل آلا مملو از امگا ۳ هستند. اسید های چرب امگا-۳ برای متعادل کردن سطح چربی کبد و کاهش التهاب بسیار مفید است.
• غلات کامل همچون بلغور جوی دو سر، این کربوهیدرات مملو از فیبر بوده که نقش موثری در کاهش وزن شما دارد.
• گردو سرشار از اسید چرب های امگا ۳ است و این اسید چرب بسیار مناسب برای عملکرد کبد می باشد.
• آووکادو حاوی ترکیبات شیمیایی است که آسیب کبدی را در شما کاهش می دهد. آووکادو همچنین سرشار از فیبر است که برای کنترل وزن مفید می باشد.
• لبنیات سرشار از پروتئین بوده که از آسیب های کبدی جلوگیری می کنند.
• تخمه آفتاب گردان سرشار از ویتامین E و آنتی اکسیدان بوده که از کبد در برابر آسیب های احتمالی محافظت می کند.
• روغن زیتون سرشار از اسید های چرب امگا ۳ است. این روغن در مقایسه با دیگر روغن ها نظیر مارگارین و کره سالم تر است و برای کاهش سطح آنزیم های کبدی و کنترل وزن مفید می باشد.
• سیر برای کاهش وزن مفید بوده و برای مبتلایان کبد چرب و افراد دارای علائم کبد چرب مفید است.
• چای سبز می تواند با جذب چربی تداخل ایجاد کند، چای سبز به تنهایی خواص زیادی نظیر کاهش کلسترول و بهبود کیفیت خواب دارد.
• در درمان کبد چرب با طب سنتی گفته شده است که مصرف زنجبیل – زردچوبه – قارچ – کاهو – زنبق – جلبک دریایی – کلم بروکلی -خاکشیر- کلم بروکسل – آووکادو – نارگیل – روغن سیاه دانه– ریشه گیاه بابا آدم – چای سبز – گیاه خار مریم – اکیناسه – کاسنی – برینگراج – بومی آملا برای این بیماری مفید خواهد بود.

پیشگیری از کبد چرب با رژیم غذایی مناسب

روش درمان کبد چرب چند گام ساده اما تاثیر گذار دارد:

وزن خود را کم کنید، بیشتر بیمارانی که مبتلا به کبد چرب هستند دارای اضافه وزن می باشند، برای آنکه به کبد خود کمک کنید باید از وزن خود کاسته و رژیم غذایی مناسبی را انتخاب کنید،کاهش وزن حتی تا ۱۰ درصد از وزن فعلیتان هم بسیار موثر خواهد بود؛ یادتان باشد کاهش وزن های سریع با رژیم هایی برق آسا به شدت تاثیراتی منفی بر روی بیماری شما خواهد داشت.
رژیم غذایی مناسب و ورزش پیوسته، رژیم غذایی انتخاب کنید که در آن کربوهیدرات به اندازه کافی یافت شود، در این زمینه مصرف میزان قابل توجهی سبزی و میوه و مواد غذایی پرفیبر بسیار برای شما کمک کننده خواهد بود؛ چربی غذاهای خود را کم کرده و به جای روغن های اشباع شده از چربی های غیر اشباع همچون روغن زیتون استفاده کنید. در این بین استفاده از نان و غلات سبوس دار به همراه مقدار مناسبی از پروتئین برای کاهش آسیب های بیماری بسیار مهم خواهد بود.
ورزش کردن و فعالیت منظم بدنی نیز یکی از راه هایی است که کمک می کند از بیماری پیشگیری شده و یا از آسیب های جدی این بیماری جلوگیری شود. برای این منظور بهتر است تا پیاده روی منظم به میزان حداقل ۳۰ تا ۶۰ دقیقه در روز داشته باشید.
برخی از بیماری های خود همچون چربی خون، دیابت را کنترل کنید، این بیماری ها نقش کمک کننده ای در بهبود بیماری دارند.
مصرف الکل و سایر عواملی که به کبد آسیب وارد می کنند را حذف کنید و به خاطر داشته باشید در هنگام مراجعه به پزشک، به او بگویید که مبتلا به کبد چرب می باشید که در تجویز دارو به آن توجه نماید.