مزاج شناسی و راههای تشخیص مزاج

مزاج شناسی و اینکه بدانیم مزاج غالب در بدن ما چیست، یکی از راههای داشتن سبک زندگی سالم است که این روزها باتوجه به شرایط محیطی و زندگی، اهمیت زیادی پیدا کرده است.

همه ما می دانیم که برای داشتن سلامت جسمانی نیاز به شناخت مزاج و طبع بدن خود داریم. سلامت جسمانی،  و به طبع آن سلامتی روحی و روانی یعنی حفظ تعادل بدن که با مصرف غذاهای سازگار با بدن تامین می شود.

تمامی جنبه های زندگی ما تحت تاثیر طبیعت بدنمان قرار دارد، نوع غذایی که می خوریم می تواند تاثیرات بسیار مهمی بر تمامی اعضای بدن ما از مغز و اعصاب گرفته تا قلب و معده و کبد و کلیه ها داشته باشد، در بعضی از انواع مزاج، خوردن یک غذای نامناسب می تواند عواقب زیادی داشته باشد.
در ساده ترین حالات آن می بینید، مثلاً افرادی که حتی با خوردن یک عدد خرما بدنشان جوش می زند، غذای نامناسب با مزاج(Temperament) شما می تواند موجب تغییرات خواب، حالت عصبی، اختلال حافظه، اختلال هضم، اختلال دفع، عوارض پوستی شود.

نوع نوشیدنی ها، لباس ها، هوای استنشاقی، مقدار حرکت ها و استراحت روزانه و چگونگی دفع و حالتهای عصبی و روانی، مستقیما مرتبط با حالات طبیعی یا مزاجی است، بنابراین برای داشتن زندگی سالم و طبیعی، وزن مناسب، و آرامش روحی، همه ما نیازمند به شناختن مزاج یا طبیعت خود هستیم.

در اینجا ما درباره مزاج و چگونگی تشیخص مزاح و اینکه مزاج چه تاثیری بر شخصیت افراد داره صحبت می کنیم. ابتدا تعریف ساده ای از مزاج را برای شما بیان می کنیم.

مزاج چیست؟

تمام دنیا تشکیل شده از چهار عنصر اصلی که به عنوان “عناصر اربعه” شناخته می شوند. عناصر اربعه، هر کدام کیفیت و مشخصات خود را دارند. مثل گرمی -سردی- تری- خشکی.

گرمی و سردی، دو کیفیت اصلی به حساب می آیند و تری و خشکی فرعی هستند. گاهی پیش می آید که شرایط و عوامل بیرونی باعث افزایش یا کاهش این چهار کیفیت در بدن می شوند که نتیجه ی این تغییرات در بدن رو به اصطلاح در طب سنتی “مزاج” می گویند.

پس به خاطر داشته باشید، مزاج در واقع کیفیت اندازه و میزان عناصر اربعه در بدن است و همه ی ما انسان ها، این چهار کیفیت را (گرمی-سردی-تری-خشکی) در بدن خود داریم که نسبت به کم یا زیاد بودن این کیفیت ها، مزاج افراد با هم فرق دارد.

گاهی یکی از این کیفیت ها در بدن؛ به میزان زیادی با بقیه اختلاف دارد و بیشتر از بقیه وجود دارد که در این صورت می گویند: “مزاج فلانی سرد یا گرم است” یعنی یکی از آن کیفیت ها در بدن او غلبه دارد که در مورد افراد معتدل مزاج، هیچ کدام از کیفیت های مزاجی نسبت به بقیه برتری ندارد و فرد در حالت “معتدل مزاج” است.

چند نوع مزاج داریم؟

چهار کیفیت اصلی و فرعی که گفتیم، به صورت ترکیبی باهم ترکیب می شوند و نوع مزاج را تشکیل می دهند. بخواهیم به طور دقیق محاسبه کنیم، یعنی ما 9 مزاج داریم. به این شکل که؛ گرم؛ سرد؛ تر ؛ خشک؛ گرم و تر؛ گرم و خشک؛ سرد و تر؛ سرد و خشک؛ و آخری هم معتدل.

چگونه مزاج خود را بشناسیم؟

این بحث خیلی پیچیده است و تشخیص اون نیاز به شناخت و بررسی فاکتورهای زیادی دارد. اما به طور ساده بررسی چند نشانه اصلی می تواند به شما در تشخیص مزاج کمک کند.

• رنگ پوست بدن
• جنس مو و ناخن ها
• کیفیت خواب و بیداری
• شکل فیزیکی اعضای بدن
• میزان ذخیره گوشت و چربی در بدن
• سرعت و میزان ضعف عمومی بدن

با بررسی این نشانه ها، در طب سنتی دست به تشخیص مزاج شما یا غلبه مزاجی شما می زنند و براساس آن می شود یک کلیت درباره شخصیت شناسی افراد گفت. اما به خاطر داشته باشید، این ها فقط تعاریف کلی هستند.

گاهی افراد به دلیل شرایط محیطی و اقلیمی، نشانه های آنها تفاوت پیدا می کند. پس تشخیص مزاج را به افراد کارشناس طب سنتی بسپارید.

• رنگ پوست بدن

سفیدی پوست بدن: نشانه کم خونی و مزاج، کمی مایل به سردی می باشد.
رنگ زرد کمی مایل به قرمزی: نشانه وجود خون غیر طبیعی در بدن است.
قرمزی پوست بدن: نشان از گرمی و پر خونی دارد.
تیرگی پوست: نشانه خون غیر تمیز است ، مستعد غلبه سودا است.
زردی پوست: نشانه صفرا (گرمی وخشکی)
رنگ بادنجانی: نشانه خشگی و سردی (سودا)
رنگ گچی: سردی و تری (بلغم)

• جنس مو و ناخن ها

نازکی مو، نشانه سردی و تری مزاج است.

ضخامت مو، نشانه گرمی و خشکی مزاج

موی سیاه؛ دلیل بر گرمی و خشکی

موی صاف و لخت، سردی و تری مزاج

سفیدی مو، سردی و تری

موی حنایی طلایی (کمی مایل به قرمز)، دلیل بر اعتدال مزاج

گاهی سرعت رشد مو هم می تواند نشانه خوبی برای تشخیص مزاج باشد:

اگر سرعت رشد مو زیاد باشد، نشانه گرمی مزاج است.
اگر سرعت رشد مو کم باشد، نشانه سردی مزاج است.
اگر رشد مو خیلی خیلی سریع باشد بیش از حد نرمال ، دلیل بر گرمی و خشکی مزاج است.

در مورد ناخن ها؛ شکنندگی ناخن ها نشانه مزاج گرم است و انعطاف پذیری ناخن ها، نشانه سرد مزاج است.

• کیفیت خواب و بیداری

خواب زیاد، دلیل بر سردی وتری مزاج است.
خواب کم و بیداری زیاد، دلیل بر خشکی وگرمی مزاج است.
خواب وبیداری معتدل ، دلیل بر اعتدال مزاج است.

• شکل فیزیکی اعضای بدن

موارد ذیل بیانگر گرمی مزاج است:
قفسه سینه پهن بزرگ
اندامها بزرگ
عروق برجسته و بزرگ قابل مشاهده
نبض عظیم و قوی
عضلات ضخیم و برجسته
عضله خیلی به مفصل چسبیده و تاندونش کوچک است.
لازم به ذکر است بر عکس موارد فوق الذکر دلالت بر مزاج سرد می کند، مثلاً داشتن اندامهای کوچک.
موارد ذیل بیانگر مزاج خشک است:
1. چهره لاغر وپوست به استخوان چسبیده
2. مفاصل قابل مشاهد و برجسته
3. غضروف های حنجره وبینی و.. برجسته و واضح است.

• میزان ذخیره گوشت و چربی در بدن

اگر در بدن فرد گوشت زیاد باشد، دلالت بر گرمی و تری، اگر چربی بدن بیشتر از گوشت باشد، دلالت بر سردی وتری (گوشت زیاد باشد+ چربی کم= گرمی وخشکی)

• سرعت و میزان ضعف عمومی بدن

گاهی ضعف عمومی بدن به دلیل برتری و یا همان غلبه مزاج است. مثلا اگر عضوی در مواجه با گرمای شدید(تفاوتی ندارد مصرف موارد گرم باشد یا قرار گرفتن در گرمای شدید)؛ واکنش نشان بدهد، نشان دهنده گرمی مزاج است.

مطالبی که خواندید، بازنویسی و برداشتی آزاد؛ از سایت دکتر روازاده بود.