جیلبریک یا ماد کردن دستگاه ها به چه معناست؟

از اولین سال های ظهور فناوری ها، جیلبریک Jailbreak و یا ماد کردن دستگاه های هوشمند وجود داشته است اما امروزه علاقه مندان به هک و نفوذ یا جیلبریک به نسبت گذشته کاهش یافته اند. یکی از دلایل کاهش این علاقه مندی را می توان قدرتمند شدن شرکت های تولید کننده در قفل کردن کد محصولات دانست.

جیلبریک چیست؟

جیلبریک به معنای قفل شکنی و از بین بردن سد محکم محدودیت های موجود در دستگاه های هوشمند می باشد. در واقع می توان گفت فرآیند جیلبریک در پی یافتن راهی با هدف دور زدن محدودیت‌های شرکت سازنده یک گجت است.

انواع جیلبریک

جیلبریک Tethered

در این نوع از جیلبریک دستگاه پس از هر بار خاموش شدن باید به طور مجدد با نرم افزار جیلبریک بوت شود و به کامپیوتر وصل شود.

جیلبریک Untethered

این مدل از جیلبریک به این معناست که دستگاه فقط کافیست یک بار جیلبریک شود و دیگر نیازی به جیلبریک دوباره آن نیست و در خاموش و روشن کردن آن محدودیتی وجود نخواهد داشت.

مشهور ترین جیلبریک ها

فرآیندهای باز کردن قفل که همان جیلبریک یا ماد کردن نامیده می شوند برای بعضی از گجت‌های روز دنیای فناوری در مقابل سایر گجت‌ها بیشتر اتفاق افتاده است. در این جا می خواهیم به توضیح برخی از مشهورترین جیلبریک های سال‌های گذشته بپردازیم و توجیه‌ پذیری آن‌ها را در زمان حال بررسی کنیم.

جیلبریک آیفون

اگر بخواهیم به طور ساده به مفهوم جیلبریک در آیفون بپردازیم به می توان گفت که جیلبریک عملی است که از طریق آن می توان محدودیت های اپل را کنار زد و به ویژگی های بیشتری روی آیفون ها دست یافت. به عنوان نمونه یکی از اصلی ترین محدودیت هایی که تمامی کاربران آیفون دارند استفاده اجباری از اپ استور می باشد. بنابراین تمامی کاربران آیفون باید بلا استثنا برای نصب اپ ها بر روی آیفون شان از اپ استور استفاده کنند. با جیلبریک کردن آیفون دیگر نیازی به اپ استور برای نصب اپلیکیشن های مختلف نخواهد بود و می توان با سرچ در اینترنت و دریافت فایل اپلیکیشن مورد نظر آن را به راحتی و بدون محدودیت روی آیفون نصب کرد.

در کنار افراد علاقه مند به iOS و محدودیت هایش جیلبریکرها نیز وجود دارند که با محدودیت های سیستم عامل شرکت اپل موافق نیستند و از آن بیزارند. بنابراین جیلبریکرها همواره در پی راهی هستند که محدودیت های این شرکت را دور بزنند تا بتوانند ویژگی های بیشتری را در اختیار داشته باشند. اما سوالی که اینجا مطرح می شود این است که آیا واقعا محدودیت های اپل به ضرر کاربران است و یا جیلبریک کردن آن به نفع آن هاست؟ در اینجا به این سوالات پاسخ خواهیم داد و تصمیم بر انجام دادن یا ندادن این کار بر عهده ی خود کاربر خواهد بود.

چرا باید آیفون را جیلبریک کرد؟

1. کاربر به دلیل پولی که برای آیفونش پرداخت کرده است این حق را دارد تا محدودیتی در استفاده از آن نداشته باشد.
2. با انجام این کار به راحتی می توان هر اپلیکیشنی را برا روی آیفون نصب کرد. همچنین اپلیکیشن ها و بازی های پولی را پس از جیلبریک به صورت رایگان روی آیفون دانلود و نصب کرد.
3. کاربر می تواند اپلیکیشن های پیش فرض را نیمکت نشین کند و اپ های کاربردی مورد نظر خود را جایگزین آن ها نماید.
4. محیط کاربری آیفون را در این صورت می توان شخصی سازی کرد و ظاهر آن را کاملا تغییر داد.
5. بلوتوث آیفون را می توان روشن کرد و به وسیله ی آن فایل ها را انتقال داد.

چرا نباید آیفون را جیلبریک کرد؟

1. آیفون به محض جیلبریک کردن از گارانتی خارج می شود. بنابراین اگر روی این قضیه حساسیت دارید بهتر است به سراغ انجام این کار نروید.
2. در حقیقت باید گفت که جیلبریک کردن آیفون در نوع خودش خطرناک نخواهد بود اما ممکن است آیفون دیگر امنیت قبل را نداشته باشد.
3. در صورت نداشتن مشکل با سیاست ها و محدودیت های اپل لزومی برای انجام این کار نیست زیرا آیفون در همان حالت عادی اش فوق العاده کار می کنند.
4. زمانی که نسخه ی جدید iOS منتشر می شود جیلبریک آیفون از بین می رود و مدت ها زمان لازم است تا هکرها راهی برای نفوذ به حفره های امنیتی اپل مجددا پیدا کنند.
5. با انجام این کار باید انتظار هر چیزی را آیفون داشت زیرا موبایل از حالت عادی خود خارج می شود و سیستم عامل iOS با نسخه ای پر از مشکل تعویض می شود.
6. نکته ی قابل اهمیت در اینجا که باید حتما آن را در نظر گرفت این است که با انجام این کار مصرف باتری آیفون دو برابر خواهد شد.

جیلبریک “نینتندو سوییچ Nintendo Switch”

نینتندو یک کنسول بازی چند کاره ای است که محبوبیت آن از زمان عرضه با سرعت چشمگیری رو به افزایش است و همین موضوع باعث شده تا هکرها به فکر ماد کردن این دستگاه بیفتند. در حال حاضر ابزارهایی برای این کنسول منتشر شده که از طریق آن میتوان سیستم عامل لینیچ اواس 15.1 (LineageOS) را بر روی این کنسول اجرا کرد و با نصب این سیستم‌ عامل امکان اجرای اپلیکیشن‌های اندروید همچون نتفلیکس نیز فراهم خواهد شد. می‌توان از طریق کارت حافظه روی کنسول اندروید را اجرا کرد و در صورت نیاز با بارگذاری مجدد، به سیستم پیش‌فرض نینتندو وارد شد.

برای جیلبریک نینتندو سوییچ جهت اجرای اندروید در آن تنها نیاز به دانلود چند فایل از اینترنت است. سپس باید فایل ها را روی کارت حافظه‌ی جانبی کپی کرد و از مسیر آن به راه اندازی کنسول پرداخت. اپلیکیشن‌هایی مانند نتفلیکس، اسپاتیفای و یوتیوب در این سیستم‌ عامل جدید قابل اجرا خواهند بود. اندرویدی که بر روی نینتندو سوییچ نصب می شود مانند اندروید تبلت است. اما باید گفت که اجرای اندروید طبیعتا باگ‌هایی نیز خواهد داشت. همچنین به دلیل اینکه میکروفون و دوربین در نینتندو وجود ندارد استفاده از اپلیکیشن‌های پیام‌ رسان و برخی از بازی ها در آن امکان پذیر نخواهد بود.

ساخت “هکینتاش Hackintosh”

قفل گشایی دستگاه های اپل نسبت به سایر شرکت‌ ها موضوع بحث و هنرنمایی هکرها می باشد. کاربرانی که به ویندوز علاقه مند هستند انتخاب های بسیاری در شرکت های مختلف خواهند داشت مانند HP، دل، مایکروسافت و سایر شرکت های دیگر. اما باید گفت که افراد علاقه‌ مند به سیستم‌ عامل مک جز کامپیوترهای اپل نمی توانند چیز دیگری را انتخاب نمایند. این امر باعث شد تا مفهوم هکینتاش ایجاد شود. هکینتاش به این معنی است که سیستم‌ عامل و نرم افزار مک را بر روی کامپیوتری که برند آن اپل نیست اجرا کرد.

مزیت انجام هکینتاش این است که کاربر می تواند مک را روی کامپیوتری که خودش پیکربندی آن را انجام داده است اجرا کند. از دیگر مزیت های آن می‌توان گفت کاربر کامپیوتری با قدرت بالاتری از کامپیوترهای مک خواهد داشت و صرفه جویی هم در هزینه‌های سخت‌افزاری به عمل می آید.

اما باید توجه داشته باشید نمی توان تضمین کرد که این سیستم‌ عامل به درستی کار خواهد کرد یا خیر زیرا با انجام این فرایند قوانین و شرایط استفاده از سیستم‌ عامل مک نقض خواهد شد. بنابراین پشتیبانی رسمی برای رفع مشکلات احتمالی نیز در اختیار نخواهد بود. هرچند اجرای هکینتاش کار سختی نیست اما انجام آن در بین کاربران جز تعداد اندکی طرفدار زیادی ندارد.

ماد کردن کنسول بازی

در میان تمام جیلبریک هایی که تاکنون گفته شد طرفداران جیلبریک کنسول بازی بسیار بیشتر است. می توان گفت که علتش این است که قفل گشایی کنسول‌ های بازی باعث می شود تا امکانات تقریبا نامحدودی به کاربران دهد و در این صورت آن ها قادر خواهند بود تقریبا هر بازی یا سرویسی را روی کنسول ماد شده خود نصب کنند. ماد کردن کنسول‌ها مانند جیلبریک کنسول بازی PS4 و جیلبریک ایکس باکس معمولا فرآیند سختی نیست اما روند انجام آن برای دستگاه‌های گوناگون متفاوت است.

مشکل مهمی که در انجام ماد کردن کنسول ها ایجاد می شود این است که به علت استفاده از فریمورهای قدیمی برخی از قابلیت‌های کنسول مثل اجرای آنلاین بازی‌ها غیر ممکن خواهند شد. همچنین دیگر پشتیبانی‌ فنی و اصلی از کنسول توسط شرکت سازنده ی آن وجود نخواهد داشت.

می توان گفت که جیلبریک کنسول‌های بازی یکی از پرسودترین فرآیندها از جهت آزادی عمل و انعطاف‌پذیری دانست هرچند که ممکن است از لحاظ زمان و فعالیت مورد نیاز و خطری که دارد از پرهزینه‌ترین‌ ها نیز به حساب بیاید.

سخن پایانی

در نهایت می توان گفت که قفل گشایی دستگاه‌های هوشمند در حال حاضر آسان تر از همیشه است. اما فرایند انجام آن برای دستگاه‌های متنوع با هم فرق می کند. متاسفانه امروزه سرعت شناسایی و غیر فعال سازی جیلبریک ها به نسب قبل بسیار بالاتر است. همچنین این نکته را هم باید همیشه در نظر داشت که اجرای بدافزار روی دستگاه هوشمند دارای ریسک است و پشتیبانی فنی شرکت سازنده را از بین خواهد برد.

در اغلب فرآیندهای قفل، گشایی استفاده از فریمورهای قدیمی نیاز است. بنابراین فرآیندهای به‌ روزرسانی با مسئولیت خود کاربر باید انجام شود که این باعث می شود که کار کمی سخت تر شود. اگر قصد انجام چنین کارهایی را داردی بهتر است که در ابتدا نیاز خود را از آن مشخص کنید زیرا بسیاری از فرآیندهای بازکردن قفل ارزش زمان و هزینه‌ ای که برای آن صرف می کنید را ندارند. پس همیشه این را در نظر داشته باشید که امکان از‌ دست‌ رفتن زمان و همچنین کل دستگاه در بیشتر فرآیندهای جیلبریک وجود خواهد داشت.