چای سبز که از چین و هند به سر تا سر دنیا فرستاده می شود، به خاطر مزایا و فوایدی که برای سلامتی دارد، قرن ها است که در سر تا سر جهان مورد توجه قرارگرفته و مصرف می شود.
پس از آب، چای بیشترین مصرف را در جهان دارد. هر چند 78% از چای مصرفی جهان، چای سیاه بوده و تنها 20% از آن را چای سبز تشکیل می دهد.
تمامی چای های جهان، به غیر از دمنوش های گیاهان دارویی، از دم کردن برگ های خشک بوته کاملیا سیننسیس به دست می آید. سطح اکسیداسیون برگ ها، نوع چای را مشخص می کند.
این چای از برگ های اکسید نشده تهیه می شود و یکی از انواع چای با کمترین فراوری است. به همین خاطر، دارای بیشترین آنتی اکسیدان ها و پلی فنل های مفید است.
حقایقی کوتاه درباره چای سبز
در این بخش حقایقی مختصر را راجع به چای سبز بیان می کنیم، و در ادامه مقاله به تفصیل به آن ها می پردازیم:
- از چای سبز در داروهای سنتی هندی و چینی استفاده می شده است.
- انواع مختلفی از چای سبز وجود دارد.
- چای سبز می تواند از برخی بیماری ها، مثل سرطان جلوگیری کند.
- برای اثبات بسیاری از فواید ذکر شده درباره چای سبز، تحقیقات بیشتری نیاز است.
فواید چای سبز برای سلامتی
در ادامه مقاله لیستی از فواید احتمالی این چای را گرد آوری کرده ایم.
از این چای در طب سنتی چینی و هندی برای کنترل خون ریزی و التیام دادن زخم، کمک به هضم غذا، بهبود سلامت قلبی و روانی، و تنظیم دمای بدن استفاده می شده است.
مطالعات اخیر نشان می دهد که چای سبز احتمالا می تواند بر همه چیز اثر مثبت داشته باشد؛ از کاهش وزن گرفته تا اختلالات کبد، دیابت نوع دو و آلزایمر.
بسیار مهم است که به خاطر داشته باشید که برای اثبات قطعی این فواید، تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
1. جلوگیری از سرطان
در آزمایشگاه و مطالعات بر روی حیوانات، پلی فنل های موجود در این چای باعث کاهش رشد تومور شده اند، ممکن است در برابر آسیب های وارده از طریق اشعه فرابنفش نیز محافظت نمایند.
در کشورهایی که مصرف این چای زیاد است، آمار سرطان کمتر است. اما نمی توان فهمید که آیا مصرف این چای باعث آن بوده است یا دیگر عادت ها و شیوه های متفاوت زندگی.
برخی مطالعات نیز تاثیر مثبت این چای بر انواع مختلفی از سرطان را نشان داده اند:
- سینه
- مثانه
- تخمدان
- روده بزرگ
- مری (گلو)
- ریه
- پروستات
- پوست
- شکم
محققان بر این باورند که سطح بالای پلی فنل در چای، باعث از بین رفتن سلول های سرطانی و توقف رشد آن ها می شود.
هر چند، مکانیزم دقیق مقابله چای با سلول های سرطانی هنوز ناشناخته است.
در برخی مطالعات دیگر، توانایی جلوگیری چای از ریسک سرطان مشاهده نشده است. میزان چای مورد نیاز برای جلوگیری از سرطان نیز در مطالعات مختلف از 2 تا 10 فنجان در روز متفاوت است.
2. فواید قلبی
بر اساس مشاهدات یک تحقیق در سال 2006، مصرف چای سبز با کاهش مرگ و میر به هر دلیلی از جمله بیماری های قلبی و عروقی، در ارتباط است.
این محققان به مدت 11 سال، بر 40000 ژاپنی بین 40 تا 79 ساله تحقیق کردند، و در نهایت دریافتند که افرادی که حداقل پنج فنجان چای سبز در روز می نوشند، احتمال مرگشان (مخصوصا به دلیل بیماری های قلب و عروقی) کمتر از کسانی است که در روز کمتر از یک لیوان چای سبز می نوشند.
چای سبز شامل کاتچین ها است، ترکیبات پلی فنلیک که به عقیده برخی، تاثیرات محافظتی فراوانی به خصوص بر سیستم قلبی و عروقی دارد.
3. کاهش کلسترول
یک تحقیق در سال 2011 دریافته است که مصرف چای سبز، چه به عنوان نوشیدنی و چه به حالت کپسول، تاثیری مهم اما نسبتا کم بر کاهش کلسترول بد و کلا کلسترول داشته است.
4. خطر سکته
بر اساس یک تحقیق، نوشیدن چای سبز یا قهوه به صورت منظم، با کاهش خطر سکته در ارتباط است.
محقق اصلی این تحقیق می گوید:
این اولین تحقیق در مقیاس بزرگ است که تاثیر چای سبز و قهوه را به صورت هم زمان بر خطر سکته می سنجد.
می توانید با ایجاد تغییری کوچک در سبک زندگی خود و افزودن مقداری چای سبز به رژیم غذایی روزانه تان، خطر سکته را از خود دور کنید.
5. دیابت نوع دو
مطالعات در مورد ارتباط میان چای سبز و دیابت متناقض بوده است.
در برخی مطالعات رشد دیابت نوع دو در کسانی که چای سبز می نوشیدند، کمتر از کسانی بود که اصلا چای نمی نوشند.
اما برخی دیگر از تحقیق ها، هیچ رابطه ای میان مصرف چای و دیابت پیدا نکردند.
6. کاهش وزن
این نوع چای می تواند باعث کمی کاهش وزن در بزرگسالان دارای اضافه وزن شود؛ اگر چه از آن جایی که کاهش وزن در این مطالعات بسیار کم بوده، بعید به نظر می رسد که چای سبز تاثیر چندانی در کاهش وزن داشته باشد.
7. بیماری های التهابی پوست
تحقیق در سال 2007 نشان می دهد که این چای می تواند درمانی جدید برای اختلالات پوستی مثل پسوریازیس و شوره سر باشد.
محققان برای بیماری های التهابی پوست که معمولا تکه هایی از پوست بودند که به دلیل التهاب یا تولید بیش از حد سلول های پوست، خشک، قرمز و پوسته پوسته شده بودند، بر مدل حیوانی آزمایش انجام دادند.
آن هایی که با چای سبز درمان شدند، رشد آرام تر سلول های پوستی و حضور یک ژن که تنظیم کننده چرخه زندگی سلول ها است را نشان دادند.
8. حافظه فعال
بر اساس یافته های یک تحقیق، این چای می تواند عملکرد شناختی مغز ما، به خصوص حافظه فعال را افزایش دهد.
تیم محققان بیان کردند که یافته های آن ها حاکی از این است که می تواند درمان اختلالات شناختی همراه با اختلالات روانپزشکی، مثل زوال عقل باشد.
9. آلزایمر
در یک تحقیق که در سال 2011 منتشر شده است، محققان تاثیر یکی از ترکیبات چای سبز را بعد از هضم شدن آن بررسی کردند، تا تاثیر آن را بر یک پروتئین کلیدی در آلزایمر مشاهده کنند.
در این باره گفته شده:
این تحقیق هم مثل دیگر تحقیقات نشان می دهد که کاهش خطر ابتلا به بیماری آلزایمر توسط چای سبز ممکن است.
گرچه دور ترکیبات شیمیایی فعال چای سبز که محققان به آن استناد می کنند، بسیار بیشتر از ترکیبات شیمیایی فعال چای سبز در بدن انسان است.
به همین دلیل باید تحقیقات بیشتری صورت بگیرد تا ثابت شود که چای سبز با دوز پایین تر نیز مفید است، و همچنین با تحقیقات بیشتر می توان به مکانیزم این امر پی برد.
دیگر تحقیقات نیز دریافته اند که این چای احتمالا برای جلوگیری از ایجاد حفره های دندانی، استرس، خستگی مزمن، درمان بیماری های پوستی، و بهبود آرتروز با کاهش التهاب مفید واقع شود.
برای اثبات هر یک از نظریه هایی که ذکر کردیم، نیاز به تحقیقات بیشتری هست.
ارزش غذایی چای سبز
چای سبز دم کشیده و شیرین نشده، یک نوشیدنی بدون کالری است. کافئین موجود در یک فنجان چای، بستگی به مدت زمان دم کشیدن و مقدار چای دارد.
در کل، در مقایسه با چای سیاه که حدود 50 میلی گرم کافئین در هر فنجان، و قهوه که حدود 95 میلی گرم کافئین در هر فنجان دارند، چای سبز نسبتا مقدار کمی کافئین دارد (20 تا 45 میلی گرم در هر فنجان).
این چای یکی از بهترین و سالم ترین نوشیدنی های جهان شناخته شده است، و در میان چای ها، تقریبا بیشترین میزان آنتی اکسیدان را دارا است.
احتمالا مواد شیمیایی به نام پلی فنل ها در این چای، به آن خاصیت ضد التهاب و ضد سرطانی بخشیده اند.
تقریبا 20 تا 45 درصد از وزن این چای را پلی فنل ها تشکبل داده اند، که 60 تا 80 درصد از آن کاتچین است. کاتچین ها آنتی اکسیدان هایی هستند، که از تخریب سلول ها جلوگیری می کنند.
انواع چای سبز
چای سبز انواع مختلفی دارد، شامل:
- در بطری و شیرین شده با شکر یا شیرین کننده مصنوعی
- به شکل چای کیسه ای
- به شکل برگ
- به شکل پودر فوری
- مکمل های چای سبز که به شکل کپسول یا عصاره های مایع به فروش می رسند.
البته چای سبز های داخل بطری، دارای پلی فنول کمتری نسبت به چای سبز دم کشیده هستند.
اثرات جانبی و خطرات چای سبز
تقریبا هیچ اثر جانبی و منع مصرفی برای نوشیدن چای سبز در بزرگسالان ذکر نشده است.
هر چند خطرات و عوارض جانبی ای که در ادامه می آوریم را باید بدانید.
- حساسیت به کافئین: افرادی که حساسیت شدید به کافئین دارند، ممکن است دچار بی خوابی و اثرات منفی آن، اضطراب، زود رنجی، حالت تهوع و یا ناراحتی معده شوند.
- رقیق کننده های خون: افرادی که از رقیق کننده های خون (داروهای ضد انعقاد خون) مثل کومادین/وارفارین استفاده می کنند، به دلیل وجود ویتامین K در این چای، باید آن را با احتیاط مصرف کنند. همچنین پیشنهاد شده که از خوردن چای سبز و آسپرین با هم خود داری شود، چرا که هر دو باعث کاهش تاثیر لختگی پلاکت ها می شوند.
- دیگر محرک ها: اگر این چای را با داروهای محرک استفاده کنید، می تواند باعث فشار خون و بالا رفتن ضربان قلب شود.
در نهایت، زنان باردار یا شیر ده، افراد دارای مشکلات قلبی یا فشار خون بالا، مشکلات کلیوی یا کبدی، زخم معده، یا اختلالات عصبی، نباید از مکمل ها یا عصاره های چای سبز استفاده کنند.