سیستم ایمنی بدن خود را چگونه تقویت کنیم؟

سیستم ایمنی بدن شما ضعیف شده است. این گفته را خیلی می شنویم. زمان هایی سرما می خورید یا دچار بیماری های عفونتی می شوید از پزشک معالج خود می شنوید که دچار ضعف در سیستم ایمنی بدن خود شده اید.

به طور قطع راههای وجود دارد که باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می شود و مسائلی هم هست که باعث ضعف سیستم ایمنی بدن می شود. اما نقش سیستم ایمنی بدن چیست؟

سیستم ایمنی بدن چیست؟

سیستم ایمنی یا سیستم ایمنی (Immnue system) بخشی از بدن است که وظیفه شناسایی سلول‌ ها و مولکول‌ های خودی را از بیگانه و از بین بردن یا بی‌خطر کردن آنها را برعهده دارد. گاهی به دلیل تشابه آنتی ژن، سلول‌ های خودی با غیر خودی سیستم ایمنی به سلول‌ های خودی حمله می‌کند. (بیماری های خود ایمنی)

بدن از طریق مکانیسم دفاعی از خود در برابر ورود میکروبها دفاع می کند. آن هم به دو صورت :

• دفاع غیراختصاصی
• و دفاع اختصاصی

در دفاع غیراختصاصی سیستم ایمنی بدن ، در برابر اغلب میکروبها واکنش بدن یکسان هست و نمی تواند تشخیص بدهد که این میکروب برای بدن مضر هست یا مفید. بنابراین این دفاع یک دفاع عمومی در سیستم ایمنی بدن تعریف می شود. اجزای دفاع اختصاصی در بدن شامل :

پوست: لایه‌های شاخی سطح پوست (از جنس کراتین، مانع از نفوذ میکروب‌ ها به داخل بدن می‌ شوند. علاوه بر این، چربی پوست و عرق، سطح پوست را اسیدی و از رشد میکروبها جلوگیری می‌ کنند. شما گاهی می توانید سلامت پوست را با چند راهکار ساده به آن بازگردانید.
آنزیم لیزوزیم: آنزیم لیزوزیم موجود در اشک، عرق و بزاق موجب تخریب دیوارهٔ سلولی باکتری‌ها می‌شود.
لایه‌ های مخاطی: لوله گوارش با ترشح اسید معده موجب تخریب میکروبها و از راه دفع مدفوع، سبب دفع میکروبها می‌شود. همچنین مجاری ادراری که از راه دفع ادرار سبب دفع میکروبها می‌شوند هم لایه‌های مخاطی دارند. در مجاری تنفسی مایع مخاطی و میکروبهای به دام افتاده به کمک مژک‌ های سلولی (با حرکت بیرونی مژک ها) این مجراها به حلق رانده شده و وبه شکل خلط به‌ طور ارادی میتوان از بدن خارج کرده یا با بلعیدن ان به معده بازگشته شود و توسط شیره معده باعث تخریب میکروب می گردد.

اما در دفاع اختصاصی، درصورتی که عوامل بیماری‌ زا از سد دفاع غیر اختصاصی عبور کنند، با دفاع اختصاصی روبه‌ رو خواهند شد. در این مکانیسم، علاوه بر ماکروفاژها نوعی از گلبول‌های سفید به نام لنفوسیت‌ ها نقش دارند که از سلول‌ های بنیادین مغز استخوان (مغز قرمز استخوان) حاصل می‌شوند. لنفوسیت‌ها بطور اختصاصی عمل می‌ کنند، یعنی یک نوع خاصی از عوامل بیگانه را شناسایی و از بین می‌ برند. لنفوسیت‌ها پس از به وجود آمدن نابالغ هستند و برای کسب ویژگی‌های لازم برای شناسایی و مبارزه با میکروبها، باید تکامل یابند. بر اساس محل کسب تکامل، لنفوسیت‌ها را به دو دستهٔ لنفوسیت‌های B و لنفوسیت‌های T تقسیم می‌کنند. لنفوسیت‌های B در مغز استخوان و لنفوسیت‌های T در تیموس تخصص یافته‌ اند.

دفاع غیراختصاصی شامل نخستین خط دفاع غیر اختصاصی و دومین خط دفاع غیر اختصاصی می‌باشد.

سیستم ایمنی بدن چه نقشی در بدن دارد؟

سیستم ایمنی بدن به طور کل نقش بسیار مهمی در دفاع از بدن درمقابل میکروارگانیسم‌ هایی دارد که موجب بیماری می‌ شوند. اما گاهی اوقات شکست می‌خورد: میکروبی وارد بدن شده و باعث بیمار شدنتان می‌شود. آیا مداخله در این فرایند امکان‌پذیر است و می‌توانید سیستم ایمنی بدنتان را قوی‌ تر کنید؟

تقویت سیستم ایمنی بدن

برای اینکه بتوانیم به بدن خود کمک کنیم، تا در مقابل هجوم میکروبها از خود دفاع کند، نیاز است که سیستم ایمنی بدن خود را تقویت کنیم. تقویت سیستم ایمنی بدن، در قدم اول به خود برمی گردد که انتخاب نوع سیک زندگی سالم برای داشتن یک زندگی کم خطر و البته سلامتی کامل.

اما راههای وجود دارد که باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می شود:

لبخند بزنید. خنده علاوه بر روحیه، سیستم ایمنی بدن را هم تقویت می کند. این کار سطح آنتی بادی های خون و گلبول های سفیدی را بالا می برد که وظیفه ی آن ها حمله به ویروس ها و باکتری ها و از بین بردن آن ها است. به علاوه، خنده تعداد آنتی بادی های ماده ی مخاطی بینی و مجراهای تنفسی را افزایش می دهد که محل ورود بسیاری از میکروب ها است.

آواز بخوانید. تحقیقی در آلمان نشان داده است آواز خواندن طحال را فعال می کند، به افزایش آنتی بادی های خون کمک می کند و سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند. اگر علاقه ای به آواز خواندن گروهی ندارید، می توانید آهنگ های مورد علاقه تان را زیر دوش حمام بخوانید.

از روغن های سالم استفاده کنید. بعضی روغن ها برای ساخت سلول ها و تولید پروستاگلاندین ها ضروری هستند. پروستاگلاندین ها ترکیبات هورمون مانندی هستند که به تنظیم واکنش سیستم ایمنی بدن در برابر عفونت کمک می کنند، مثل تولید گلبول های سفید برای مقابله با میکروب های مهاجم. با تحقیق بر روی ورزشکارانی که در رژیم غذایی آن ها روغن بسیار کمی وجود دارد معلوم شد میزان گلبول های سفید خون آن ها به میزان قابل توجهی کم است. بنابراین باید روغن مصرفی تان را با دقت انتخاب کنید. به جای روغن های حیوانی اشباع شده از روغن های گیاهی اشباع نشده استفاده کنید. چون این روغن های حیوانی توانایی گلبول های سفید در مقابله با باکتری ها را کم می کنند. به علاوه، باید از روغن های ترانس و روغن های مصنوعی هیدروژنه یا نیمه هیدروژنه هم پرهیز کنید. این روغن ها سیستم ایمنی بدن را مختل می کنند و از آن ها اغلب در تهیه ی مواد غذایی فرآوری شده و پخته استفاده می شود.

مصرف شیرینی و قند را کاهش دهید. تنها ۱۰ قاشق چایخوری قند (یعنی همان مقداری که در یک قوطی نوشابه یا نوشیدنی گازدار با طعم لیموناد به وزن ۳۴۰ گرم وجود دارد) توانایی گلبول های سفید را برای بی خطر کردن باکتری ها یا از بین بردن آن ها مختل می کند. بنابراین باید از شیرین کننده های طبیعی استفاده کنید. همچنین استفاده از شیرین کننده های مصنوعی بدون کالری ای مثل آسپارتام را محدود کنید.

امگا3 مصرف کنید. ماهی های چربی مانند ساردین، شاه ماهی و ماهی خال خالی برای ساخت سلول هایی که سیستم ایمنی بدن را تقویت می کنند ضروری هستند. به علاوه اسیدهای چربی که به آن ها امکا ۳ گفته می شود، عملکرد سیستم ایمنی را تنظیم می کنند. وقتی بدن مورد حمله قرار می گیرد، اولین واکنش آن التهاب شدید است. اما امگا ۳ تولید ترکیبات التهاب آور را کاهش داده و در مقابل، تولید ترکیبات ضد التهاب را افزایش می دهد. به این ترتیب امگا ۳ به ترمیم بدن کمک کرده و حتی مانع از رشد سلول های سرطانی می شود. علاوه بر این، امگا ۳ با فعال کردن بخش هایی از سیستم ایمنی کمک می کند تا بعد از به پایان رسیدن وظیفه ی گلبول های سفید، این سلول ها غیر فعال شوند.

میوه بخورید. ویتامین سی موجود در پرتقال، لیمو، لیموترش و گریپ فروت، فعالیت فاگوسیت های خون را افزایش می دهد. فاگوسیت ها، سلول هایی هستند که باکتری ها را می بلعند و در خود هضم می کنند. بدن قادر نیست ویتامین سی را در خود ذخیره کند، بنابراین برای تقویت سیستم ایمنی خود هر روز باید مقداری ویتامین سی دریافت کنید.

ورزش کنید. واکنش سیستم ایمنی بدن به ورزش کردن، تولید بیشتر سلول های خونی ای است که با حمله ی باکتری های متجاوز مقابله می کنند. هر چه بیشتر به طور منظم ورزش کنید، تغییرات بدن دوام بیشتری خواهد داشت. تحقیقی در امریکا نشان داد کسانی که ۵ یا ۶ روز در هفته ورزش می کنند، در مقایسه با کسانی که ورزش نمی کنند، ۵۰ درصد کمتر دچار سرماخوردگی و گلو درد می شوند.

خواب کافی داشته باشید. نکته ی کلیدی داشتن تعادل است. وقتی به مدت ۹۰ دقیقه سخت ورزش می کنید، تولید سلول های ماکروفاژ در بدن که با میکروب ها مقابله می کنند، به طور موقت کاهش می یابد و در نتیجه خطر عفونت بالا می رود. بنابراین همیشه در برنامه ی ورزش کردن تان چند روزی را به ترمیم بدن اختصاص دهید تا سلامت سیستم ایمنی حفظ شود.