ثبت اختراع بین المللی نرم افزار “PCT” یک تعهدنامه جهت ثبت اختراع بین المللی است که فرآیندی برای تسلیم اظهارنامه های بین المللی اختراع در اختیار متقاضیان قرار می دهد و به آنها اجازه می دهد تا براساس اظهارنامه بین المللی خود، برای کسب گواهی ثبت اختراع Patent در کشورهای دیگر اقدام نمایند.
ثبت اختراع نرم افزار چیست؟
این فرآیند در ثبت اختراع باعث می شود، مخترع در کشورهای دیگر برای ثبت اختراع و بهره مندی از مزایای آن زمان کمتری را صرف کند و از طرفی هزینه های کمتری برای بهره برداری از اختراع خود داشته باشد.
اما با این همه، تصمیم گیری در مورد اعطا گواهی نامه ثبت اختراع ، در حوزه اختیارات ادارات ملی ثبت اختراع هرکشور است. یعنی شما بازهم نیاز ثبت اختراع بین المللی چیست؟به مجوزهای مربوطه از هر کشوری که قصد دارید اختراع خود را به بهره برداری رسانید، دارید.
مراحل ثبت اختراع بین المللی
- تسلیم اظهارنامه ملی اختراع
- تسلیم اظهارنامه بین المللی
- فاز ملی
تسلیم اظهارنامه ملی اختراع
معمولاً، شما اولین اظهارنامه اختراع خود را بعد از تنظیم، تسلیم اداره ملی و یا منطقه ای ثبت اختراع می کنید که این اظهارنامه معمولاً با عنوان اظهارنامه ملی و یا منطقه ای نامیده می شود و به طور کلی، اغلب شامل این موارد می باشد:
- درخواست / شرح یا توصیف اختراع / ادعا یا ادعاها / چکیده اختراع / نقشه یا نقشه های فنی (در صورت لزوم)
- بعد از این مرحله وارد فاز بین المللی می شوید. که اولین اقدام تسلیم اظهارنامه بین المللی است.
تسلیم اظهارنامه بین المللی
بر اساس محتوای اظهارنامه ملی متقاضی می تواند یک اظهارنامه PCT تنظیم کند و در هر زمانی کمتر از ۱۲ماه از تاریخ تسلیم اظهارنامه ملی یا ادعای حق تقدم به اداره دریافت کننده، که همان اداره ملی یا منطقه ای ثبت اختراعات است، تسلیم کند.
در مرحله تسلیم اظهارنامه بین المللی اقداماتی که نیاز است متقاضی انجام دهد از این قرار است:
تنظیم و گزارش جستجوی بین المللی (ISR) و اظهار نظر کتبی / انتشار بین المللی /جستجوی بین المللی تکمیلی(اختیاری)/ بررسی مقدماتی بین المللی (اختیاری)
همچنین متقاضی می تواند مستقیماً اظهارنامه PCT خود را به دفتر بین المللی سازمان جهانی مالکیت معنوی تسلیم کند. یک اظهارنامه PCT همان اعتبار، اظهارنامه ملی در هر یک از کشورهای عضو معاهده را دارد. هر اظهارنامه PCT بایستی مشمول جستجوی بین المللی قرار گیرد.
جستجوی بین المللی توسط برخی از ادارات ملی و یا منطقه ای انجام می گیرد که توسط WIPO به عنوان مراجع ذیصلاح جستجوی بین المللی انتخاب شده اند.
پس از سپری شدن ۱۶ ماه از تاریخ تسلیم اظهارنامه ملی، گزارش جستجوی بین المللی و یک اعلام نظر کتبی توسط مرجع جستجوی بین المللی برگزیده ارسال خواهد شد.
متقاضی همچنین می تواند درخواست جستجوی بین المللی تکمیلی را داشته باشد. چنانچه متقاضی از اظهار نظر کتبی مرجع جستجوی بین المللی مجاب نشود، می تواند به دلخواه و با ارائه تقاضا انجام بررسی مقدماتی بین المللی را تقاضا کند. بررسی مقدماتی بین المللی پس از اتمام دوره ۳۰ ماهه از تاریخ تسلیم اظهارنامه ملی به طور عمومی منتشر خواهد شد.
بررسی مقدماتی بین المللی نیز توسط برخی ادارات ملی و منطقه ای که توسط WIPO منصوب شده اند، انجام می گیرد و در آن به طور صریح و کتبی در مورد قابلیت ثبت و یا عدم قابلیت ثبت اظهارنامه بین المللی به عنوان اختراع اظهار نظر می شود.
این اظهار نظر متقاضی را در مورد امکان دریافت گواهی ثبت اختراع در کشورهای تعیین شده مطلع می کند و از طرفی در صورت ورود به فاز ملی به ادارات ملی و منطقه ای ثبت اختراع در ارزیابی ادعای اختراعی کمک خواهد کرد. اما بایستی در نظر داشت که این اظهار نظر برای ادارات ملی کشورها الزام آور نیست.
پس از سپری شدن ۱۸ ماه از تاریخ تسلیم اظهارنامه ملی و یا ادعای حق تقدم، WIPO اظهارنامه بین المللی را بر روی پایگاه اطلاعات اختراعات خود (PATENTSCOPE) منتشر می کند که می تواند همراه با گزارش جستجوی بین المللی باشد.
فاز ملی
بررسی شکلی و ماهوی اظهارنامه بین المللی در ادارات ملی و منطقه ای عضو معاهده که با ورود به فاز ملی، فاز بین المللی به اتمام می رسد. ورود به فاز ملی معمولاً ۳۰ ماه بعد از تسلیم اظهارنامه ملی و یا ادعای حق تقدم انجام میشود. در واقع متقاضی با داشتن گزارش جستجوی بین المللی و اظهار نظر بررسی مقدماتی بین المللی، در موقعیت تصمیم گیری برای ورود یا عدم ورود به فاز ملی قرار می گیرد. در صورت ورود به فاز ملی، این گزارش و اظهار نظر کتبی به ارزیابی ادعای اختراع مذکور توسط ادارات ملی کشورهای تعیین شده کمک خواهد کرد. لازم به ذکر است که تصمیم گیری در مورد اعطاء حمایت به ادعای اختراع مذکور در محدوده مرزهای کشور تعیین شده به عهده اداره ملی و بر اساس قوانین و مقرارت ملی همان کشور است و اظهار نظر کتبی و گزارش جستجوی بین المللی برای آن کشورها الزام آور نبوده و فقط جنبه مشورتی دارند.
مزایای PCT چیست؟
معاهده همکاری اختراع یا همان PCT، سنگ بنای سیستم بین المللی اختراع است که یک سیستم جهانی را برای ساده تر کردن تسلیم اظهارنامه ها فراهم کرده است. از مزایای این سیستم می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- سهولت در تسلیم اظهارنامه ثبت اختراع به ادارات ملی و یا منطقه ای :
جلوگیری از صرف هزینه های اضافی و فراهم کردن شرایط و زمان اضافی برای تجدید نظر و اعمال اصلاحات در مدارک و مستندات اظهارنامه ثبت اختراع
- ایجاد شرایطی در مورد تصمیم گیری برای ثبت و یا عدم ثبت اختراع:
فراهم کردن شرایطی برای دانشگاهها، مؤسسات تحقیقاتی و شرکت های بزرگ برای سهولت در کسب حمایت بین المللی اختراع
- سهولت در تسلیم اظهارنامه ثبت اختراع به ادارات ملی و یا منطقه ای
یک اظهارنامه بین المللی واحد همان اعتبار قانونی اظهارنامه ملی را در هر یک از کشورهای عضو دارد. بدون سیستم PCT، شخص متقاضی بایستی در هر کشور مطبوع، یک اظهارنامه جداگانه تنظیم و تسلیم کند. در واقع اگر متقاضی در هریک از کشورهای مطبوع به طور جداگانه اظهارنامه تسلیم کند حدود ۴،۰۰۰ برگه بایستی تنظیم می کرد در صورتی که این تعداد در سیستم PCT به تقریباً ۳۰ برگه کاهش یافته است.
- جلوگیری از صرف هزینه های اضافی و فراهم کردن شرایط و زمان اضافی برای تجدید نظر و اعمال اصلاحات در مدارک و مستندات اظهارنامه ثبت اختراع
از ویژگی برجسته سیستم PCT، به تعویق انداختن و در برخی موارد صرفه جویی در هزینه های ناشی از ثبت بین المللی اختراع است که در مقایسه با کنوانسیون پاریس که متقاضی بایستی حداکثر تا ۱۲ ماه بعد از تسلیم اظهارنامه ملی و یا ادعای حق تقدم در یک اداره ملی با پرداخت هزینه در کشور مطبوع پروسه ثبت اختراع را شروع کند، این مدت در سیستم PCT ؛ 30 ماه است.
به علاوه، متقاضی به دلیل داشتن زمان اضافی می تواند:
اختراع خود را توسعه دهد و یا اصلاح و تکمیل کند؛ برای اختراع خود سرمایه گذار، شریک و حامی مالی پیدا کند؛ امکانات تجاری اختراع خود را بررسی کند.
مدارک مورد نیاز برای ثبت اختراع نرم افزار چیست؟
CD مدارکی را متقاضی باید به دبیرخانه شورای عالی انفورماتیک ارائه کند عبارت است از:
- تکمیل و چاپ فرم ۴ صفحه‌ای مربوط به ثبت اختراع و امضای آن توسط متقاضی (فرم مربوطه در بخش ثبت اختراع، فرم‌های مربوطه، سایت شورای عالی انفورماتیک کشور موجود است)
- اسکن کلیه مدارکی که به‌صورت فیزیکی (کاغذی) برای بررسی به دبیرخانه شورای عالی انفورماتیک ارسال می شود + اسکن اظهارنامه ای که از روی سایت چاپ گرفته شده است.
- اسکن تأییدیه مراکز یا سازمان‌هایی که نرم‌افزار به آنها ارائه شده و مورد تایید آنها بوده است (چنانچه وجود دارد)
- تهیه رزومه یا CV مربوط به متقاضیان به انضمام معرفی اساتید صاحب‌نظر در حوزه مربوط به نرم‌افزار
- چنانچه نرم‌افزار جزیی از سخت‌افزار است، تهیه فایل پاورپوینت برای شرح نرم‌افزار
- تهیه ۶ نسخه واحد از Cd حاوی نرم‌افزار موردادعا + فایل‌های آیتم‌های ۲ الی ۵ جدول + ادعانامه، اظهارنامه، شرح یا توصیف اختراع + نرم‌افزارهای لازم برای راه‌اندازی نرم‌افزار موردادعا
- نوشتن مشخصات فرد (نام و نام خانوادگی) و نام نرم‌افزار روی هر شش Cd
- ارائه قفل سخت‌افزاری
در پایان به شما پیشنهاد می کنیم چنانچه اختراعی دارید، چه در حوزه نرم افزار و تکنولوژی باشد و چه در حوزه صنعتی؛ هم زمان که در حال انجام امور پایانی آن هستید، پیش از آنکه دیر شود برای ثبت آن اقدام نمایید تا از تمامی حقوق مادی و معنوی ثبت اختراع برخوردار شوید. موفق باشید.