با انتشار اخباری در خصوص بحث فیلترینگ اینستاگرام که چند روزی است در فضای مجازی پخش شده باعث شده تا افکار عمومی در این رابطه مشوش شوند و برای بسیاری از افراد که در راه کسب و کار و به خصوص برای تبلیغات از شبکه اجتماعی اینستاگرام استفاده می کنند، نگرانی هایی ایجاد کرده است. در واقع طرح برخی از نمایندگان مجلس در راستای ساماندهی پیام رسان های اجتماعی باعث ایجاد نگرانی در جامعه برای انسداد آنها شده و حتی در خود مجلس هم با مخالفت هایی رو به رو شده است. برای اطلاع بیشتر از جزئیات این طرح با ما تا پایان این مطلب همراه باشید.
بنابر گزارشات اخیر، در هفته اول شهریور ماه سال جاری (2020-1399) خبر ارائه طرحی از سوی 40 نماینده برای نظارت بیشتر بر فضای مجازی منتشر شد. همانطور که می دانید، در اردیبهشت ماه سال 1397 نیز نمایندگان دوره پیشین مجلس یک بار طرح مشابهی را ارائه کرده بودند اما به جایی نرسید.
در حال حاضر این طرح به صورت مجدد جان گرفته است و طراحان آن معتقدند که هدف آنها از این طرح، تنها نظارت بیشتر بر پیام رسان های اجتماعی و ساماندهی آنها می باشد. اما منتقدان بیم دارند که مبادا این طرح به طور کلی منجر به انسداد پیام رسان ها و شبکه های اجتماعی خارجی شود.
ایجاد نمایندگی برای تمام پیام رسان ها در ایران
طبق طرح جدید مجلس، تمام شبکه های اجتماعی و پیام رسان‌ها باید در داخل ایران نماینده داشته باشند و برای اینکه بتوانند به فعالیت خود ادامه دهند باید مورد تایید هیات ساماندهی و نظارت قرار بگیرند و قوانین هیات فیلترینگ را رعایت کنند. بنابراین اگر چیزی غیر از این باشد، این پیام رسان ها مسدود خواهند شد.
بر اساس ماده ای از این طرح، گوشی های خارجی تنها در صورتی وارد خواهند شد که پیام رسان های داخلی در آنها نصب شده باشند. از جمله سایر موارد جنجالی این طرح موارد زیر می باشند:
- واگذاری نظارت بر پیام رسان‌ها به نیروهای مسلح
- الزامی بودن احراز هویت کاربران
- ممنوع بودن استفاده از پیام رسان های خارجی برای اداره های دولتی
- جرم بودن توزیع VPN (فیلترشکن) و فعالیت در پیام رسان های غیر قانونی
واکنش مسئولین به بحث فیلتر اینستاگرام
در واقع باید گفت این طرح در حالی به امضای 40 نماینده رسیده است که بسیاری از آنها در شبکه های فیلتر شده ای مانند توئیتر فعالیت دارند. این امر باعث انتقادات زیادی از سوی کاربران شبکه های اجتماعی شده است.
از جمله سایر انتقادات در رابطه با طرح ساماندهی پیام رسان های اجتماعی، چالش هایی است که در پی مسدود شدن پیام رسان‌ها و شبکه های اجتماعی، برای جریان آزاد اطلاعات و کسب و کار ها به خصوص برای انواع کوچک و خانگی آنها ایجاد می کند.
حسن نمکدوست، استاد ارتباطات، در این زمینه گفته است که این طرح باعث نقض آزادی بیان، حق ارتباط، آزادی رسانه، دسترسی و در نهایت نقض آشکار حقوق ملت است.
عده از نمایندگان مجلس نیز در خصوص این طرح گفته اند که در حال حاضر اولویت با رسیدگی به امور اقتصادی و تورم می باشد و تاکید داشته اند که ایجاد محدودیت برای شبکه های اجتماعی، خلاف آزادی بیان و حفظ حریم شخصی کاربران است و باعث ایجاد صدمه به کسب و کار های خرد و معاش افراد زیادی خواهد شد.
محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس در توییتر خود در رابطه با طرح ساماندهی پیام رسان های اجتماعی و جنجال های مربوط به آن اینگونه نوشته است:
باید از تمامی ظرفیت های قانون گذاری و اجرائی کشور برای توانمند کردن مردم در فضای مجازی، با تاکید بر اقتصاد دیجیتال و ارائه ی خدمات نوین استفاده کرد. رویکرد مجلس یازدهم در مواجهه با فضای مجازی، تاکید بر فرصت محوری در این فضا به جای تهدید انگاری است. فرصت ها را بدون سیاسی کاری دریابیم.
بعضی از رسانه ها خبر از دیدار محمد جواد آذری جهرمی با قالیباف در مورد این طرح دادند. به گفته ی رئیس دفتر قالیباف، محور این دیدار “کاهش رویکرد‌های سلبی در برابر فضای مجازی” بوده است.
اکنون به نظر می رسد افرادی که طرح ساماندهی پیام رسان های اجتماعی را امضا کرده اند، مراحل دشواری را در راستای تصویب این طرح در صحن علنی مجلس در پیش خواهند داشت. به هرحال گذر زمان باعث خواهد شد تا این موضوع روشن تر شود.
فیلترینگ اینستاگرام اشتباهی دیگر!
اما با یک حساب سر انگشتی و گردش در میان مردم عادی، می توان به راحتی به این موضوع پی برد که فیلترینگ اینستاگرام نیز همچون فیلترینگ تلگرام شکست خواهد خورد. با این که برخی مسئولین کشور، در خصوص فیلترینگ تلگرام، هنوز به این باور نرسیده اند که طرحی ناموفق بوده است، اما تنها با کمی جستجو در میان مردم، می توان به سادگی فهمید که در تلگرام همه چیز به قوت خود باقی مانده و فیلترینگ روی تعداد کاربران ایرانی آن تاثیر چندانی نداشته است.
فیلترینگ تلگرام تنها باعث شد تا بیشتر افراد استفاده کننده از این پیام رسان به سمت استفاده از فیلتر شکن ها، پراکسی ها و وی پی ان های مختلف و گاها مخرب رفته و علاوه بر دسترسی به تلگرام، به هزاران منبع مختلف غیر اخلاقی و غیر قانونی نیز دسترسی داشته باشند. در حال حاضر کودکان 10 الی 12 ساله، با مفهوم فیلتر شکن آشنا شده و بسیاری از همین کودکان مسئول رساندن فیلتر شکن فعال، به سایر اعضای خانواده هستند!
به نظر می رسد با توجه به این که اینستاگرام نیز یکی از شبکه های اجتماعی پر کاربرد در ایران است، فیلترینگ نه تنها باعث عدم استفاده از آن در کشور خواهد شد، بلکه باعث موج دوم استفاده از فیلترشکن ها در فضای مجازی خواهد شد که بسیار فراگیر تر عمل خواهد نمود. چراکه بسیاری از افراد علاقه ای به استفاده از جایگزین های اینستاگرام ندارند.
از طرف دیگر اینستاگرام که ظرفیت تبلیغاتی بیشتری را نسبت به تلگرام در اختیار دارد، تبدیل به یکی از منابع درآمد مهم کسب و کار ها شده است و فیلترینگ آن می تواند ضربه بزرگی به این کسب و کارهای استارت آپی و نوپا وارد کند.