لجبازی کودکان و رفتار مناسب برای کاهش لجبازی آنها

لجبازی کودکان موضوعی است که بسیاری از خانواده ها در زمان آشکار شدن رفتار اجتماعی کودکان از آنها می بینند و به درستی نمی دانند که با لجبازی کودکان خود چطور رفتار کنند. آموزش رفتار درست و آگاهانه باعث می شود که لجبازی در کودکان پایدار نشود.

پایداری یک رفتار، مثل لجبازی کودکان مسائل و مشکلات زیادی را در روند رشد او به وجود می آورند و کودک نمی تواند به درستی به مرحله اصلی رشد خود برسد. پس به خاطر داشته باشید که شما نیاز است پیش از اینکه با رفتارهای نابهنجار کودکان روبه رو شوید؛ به درستی بدانید که چه واکنش هایی باید از خود نشان دهید تا بتوانید در تربیت فرزندان خود موفق عمل نمایید.

کودکان برای کنار آمدن با دیگران به قوانین ساده و روشن نیازمند هستند. نباید از کودکان بخواهیم که هر آن‌چه ما می‌گوئیم انجام دهند. کودکان در سنین پیش‌دبستانی دوست دارند خودشان تصمیم بگیرند، انتخاب کنند و در کارهای مربوط به خود مستقل باشند. بنابراین تنها در مواردی کودک لجباز به‌شمار می‌آید که بیش از نیمی از دستورات را اطاعت نکند.

لجبازی چیست؟

لجبازی یعنی مخالفت یا پرهیز از انجام کارهایی که به کودک سپرده اید. وقتی کودکان درخواستی دارند و یا والدین آن‌ها را مجبور به انجام عملی برخلاف میلشان می‌کنند لجباز می‌شوند. گاهی توجه زیاد والدین به رفتارهای نامناسب کودکان سبب می‌شود که رفتارهای نادرست آنان تقویت شود، به‌طوری که کودکان به دلیل آوردن، جر و بحث کردن، نق زدن، مجادله کردن و درخواست‌های مکرر متوسل می‌شوند.

گاهی نیز علت لجبازی کودکان آن است که والدین در برابر لجبازی‌ های آنان رفتار ثابتی ندارند مثلاً یک روز هیچ عکس‌ العملی در برابر لجبازی نشان نمی‌دهند و روز دیگر از آنان می‌خواهند مطابق با خواسته والدینشان رفتار کنند. اگر همیشه با کودکان رفتار ثابتی داشته باشیم کمتر لجبازی می‌کنند.

نحوه دستور دادن والدین نیز بسیار مؤثر است. اگر والدین زیاد دستور بدهند کودکان زیاد دستور می‌دهند و از انجام دستورات خودداری می‌کنند. گاه، کودکان دستور را اجرا نمی‌کنند چون کسی به آنان یاد نداده است چگونه آن کار را انجام دهند مثلاً کودک طرز استفاده از قاشق و چنگال را نیاموخته است اما والدین توقع دارند آداب صحیح غذا خوردن را رعایت کند.

کودکان در چه سنی بیشتر لجباز می شوند؟

لجبازی در کودکان معمولا از سن 2 سالگی شروع می شود و در سن 6 یا 7 سالگی به اوج خود می رسد. باید بپذیریم این موضوع یک امر طبیعی در همه کودکان است که به دنبال اثبات خود هستند. هر چقدر این مرحله با دقت و ثبات بیشتری در عکس العمل های والدین انجام شود، گذر از این مرحله برای کودکان بهتر و سالم تر اتفاق می افتد.

دلایل لجبازی کودکان چیست؟

اصلی ترین و مهم ترین علت لجبازی کودکان به دلیل اثبات خود است. وقتی کودک به دنبال ثابت کردن خود باشد، بیشتر لجباز می شود. می خواهد بگوید : ” حق با من است” برای همین از ابزار رفتاری غلط “لجبازی” استفاده می کند. برای کاهش لجبازی او باید بدانید چرا به دنبال ثابت کردن خود است؟ چه چیزی باعث شده که او موقعیت خودش را در خطر ببیند؟

اغلب اوقات لجبازی های کودکان هدف دار هستند و اگر کودک بداند که با کج خلقی به آن هدف نمی رسد،احتمال کمی دارد که به این کار مبادرت کند. البته گاهی اوقات کودکان فقط به این دلیل لجبازی می کنند که بیش از حد خسته و یا به شدت از نظر روحی برانگیخته شده اند ولی نمی توانند احساساتشان را به درستی بروز دهند. گاهی هم کودک وقتی نمی تواند کاری را که بسیار دوست دارد،به درستی انجام دهد،ناراحتی و ناامیدی خود را با عصبانیت و لجبازی نشان می دهد. به هر حال ،علت بروز این گونه لجبازی ها هر چه باشد این گونه رفتارها اصلا پذیرفتنی نیست . کودک باید دریابد که چنین رفتارهایی درست و شایسته نیستند و با به کارگیری آن ها راه به جایی نمی برد.

رفتار درست برای کاهش لجبازی آنها چیست؟

«نظم موثر»، بهترین راه پیشگیری و همکاری با یک کودک لجباز است. برای به کار بردن این روش می باید از دو قانون استفاده کرد.

قانون اول: در رفتار با کودک باید ثابت قدم بود. یعنی اینکه شما و همسرتان باید از قبل، در مورد اینکه فرزندتان مجاز به انجام چه کارهایی است و چه کارهایی را نباید انجام دهد، هماهنگ باشید. و نیز باید بدانید، در صورتیکه فرزندتان ازحد خود تجاوز کرد چگونه با او برخورد کنید که در این مورد نیز نیاز به هماهنگی قبلی دارد.

کنترل همیشگی از سوی والدین شخصیت کودک را ضعیف می کند. از سوی دیگر اگر کودک به حال خود رها شود یا به ندرت از سوی والدینش راهنمایی شود و همیشه راه خودش را برود نتیجه آن کودکی خواهد بود غیرقابل کنترل، که حرف والدینش هیچ تاثیری بر او ندارد

وقتی کودک کار خطایی انجام می دهد نباید یکی از شما کودک را دعوا کند و دیگری از او حمایت کند. همچنین نباید در مورد یک عمل کودک یک روز بی توجه باشید ولی روز دیگر بخاطر همان کار او را دعوا کنید. نتیجه آنکه روش شما باید مداوم ، مشابه، و هماهنگ باشد.

قانون دوم: وقتی کودکی لجبازی می کند، آرام اما محکم و ثابت قدم باشید. اگر این دو قانون را درست اجرا کنید، حد و حدود خود را درک می کند. داشتن برنامه ریزی روزانه برای کودک باعث می شود تا شرایطی که باعث تنش شده کم شود و کودک بفهمد که شما چه توقعاتی از او دارید. مثلا بهتر است که برنامه غذا، ساعت خواب و دیگر مسائلی که برای شما اهمیت دارد از قبل مشخص شود تا کودک بداند که شما چه توقعی از او دارید. البته همانگونه که بچه ها موظف هستند که بدون سوال، برنامه مورد نظر شما را اجرا کنند، شما نیز باید وقتی برای کارهای مورد علاقه کودک در نظر بگیرید.

بهتر است که برنامه غذا، ساعت خواب و دیگر مسائلی که برای شما اهمیت دارد از قبل مشخص شود تا کودک بداند که شما چه توقعی از او دارید

باید بدانید که کودکان دارای نظرات خاص خود هستند و می توانند برای خود تصمیم بگیرند. این مسئله بخش مهمی از شکل گیری شخصیت کودک را شامل می شود. حتی گاهی اوقات زمانی را با در نظر گرفتن نظر او و مشورت با او برای انجام فعالیت تنظیم کنید .پس این شما هستید که مسائل قابل بحث و غیرقابل بحث را مشخص کنید.

تا چه حد سخت گیر باشیم؟

والدین نباید در مورد تنبیه کودکشان خیلی سهل انگار یا خیلی خشن عمل کنند. هر دو عملکرد نتایج ناخوشایندی خواهد داشت.

اگر کودکی بدون آنکه فرصت کافی برای تصمیم گیری داشته باشد، جواب منفی بشنود هرگز قادر نخواهد بود که برای خود تصمیم بگیرد یا نظر بدهد.

وقتی کودک کار خطایی انجام می دهد نباید یکی از شما کودک را دعوا کند و دیگری از او حمایت کند. همچنین نباید در مورد یک عمل کودک یک روز بی توجه باشید ولی روز دیگر بخاطر همان کار او را دعوا کنید. نتیجه آنکه روش شما باید مداوم ، مشابه، و هماهنگ باشد

بهترین راه برای مهار کودکی که بر سر مسئله ای پافشاری می کند، اجرای سه راه حل زیر است:

اول: آرام اما محکم و قاطع به فرزندتان بگویید که به رفتارش خاتمه دهد و دوست ندارید که این کار تکرار شود چون به هیچ وجه آن را نمی پذیرند.

دوم: اگر از کار خود دست برنداشت به کودکتان بگویید اگر به کارش ادامه دهد، تنبیه خواهد شد. اخطار و آگاهی دادن از مراحل مهمی بشمار می رود.

«نظم موثر»، بهترین راه پیشگیری و همکاری با یک کودک لجباز است

سوم: در آخرین مرحله اگر کودک به خواسته شما عمل نکرد باید تنبیه شود. اما بهتراست در مورد چگونگی تنبیه هم اطلاعاتی کسب کنید که خود جای بحث دارد. کنترل همیشگی از سوی والدین شخصیت کودک را ضعیف می کند. از سوی دیگر اگر کودک به حال خود رها شود یا به ندرت از سوی والدینش راهنمایی شود و همیشه راه خودش را برود نتیجه آن کودکی خواهد بود غیرقابل کنترل، که حرف والدینش هیچ تاثیری بر او ندارد.

حرف آخر

به کودکان خود احترام بگذارید و به آنها فرصت تجربه اندوختن بدهید. در مقابل رفتار نابهنجار کودکان خود مثل لجبازی کودکان واکنش های احساسی و یکدفعه ای نداشته باشید. همیشه سعی کنید یک خط مشی رفتاری را دنبال کنید. والدین عزیز، قبل از اینکه فرزندتان به مرحله شناحت دقیق تر برسد، تکلیف خودتان را با هم مشخص کنید تا کودک شما از رفتارهای دوگانه شما دچار سوتعبیر و نابهنجاری نشود. موفق باشید.