کوپن الکترونیکی یا کارت کالا در واقع همان کوپن هایی هستند که در گذشته دولت، در طرح های حمایتی خود از برای تهیه اقلام مصرفی خانواده ها در اختیار مردم قرار می داد.
کوپن الکترونیکی چیست ؟
کارت کالا نام دیگری است که می توان از آن نام برد. کارت کالا همان کوپن های کاغذی هستند که در گذشته برای تهیه چند سری از اقلام بین مردم توزیع می شدند و دولت تصمیم گرفت هم زمان با نزدیک شدن به طرح رایانه های نقدی، کارت کالا را از میان مردم جمع آوری کند.
اکنون دوباره دولت تصمیم گرفته است در پوشش همان طرح های حمایتی از خانواده ها، کارت کالا یا همان کوپن الکترونیکی را در میان مردم توزیع کند. این کارت های کالا به صورت الکترونیکی در بین مردم توزیع می شوند.
احمد میدری، معاون وزیر تعاون، از صدور کوپن الکترونیکی برای ده میلیون نفر خبر داده است. بر این اساس قرار اسـت همان کارت بانکی کـه افراد با آن یارانه می گیرند بـه کالا کارت تبدیل شود. تا مردم با استفاده ازآن از فروشگاه‌ها سهمیه کالا‌هاي اساسی خودرا دریافت کنند.
کاربرد کوپن الکترونیکی چیست؟
کارت کالا، کوپن الکترونیکی، در کارتهای بانکی سرپرستان خانوار تعریف می شود. در سالهای قبل که کوپن های کاغذی در میان مردم بود، شاهد خرید و فروش کارت های کالا یا همان کوپن های کاغذی در بین مردم بودیم که در این طرح دیگر این موضوع امکان پذیر نیست و افراد خانوار می توانند با شرایط مندرج در سایت معتبری که در این خصوص اعلام شده است، از کارت های کالای خود استفاده نمایند.
همتی، رییس کل بانک مرکزی نیز در توضیح این مطلب اعلام کرده است در سیستم رفاهی بانک مرکزی اطلاعات همه سرپرست های خانوار در استان های تهران و البرز بروزرسانی شده است و این افراد می توانند با بهره گیری از کارت بانکی و ارائه کد ملی از سهمیه اختصاص داده شده برای خرید گوشت که به عنوان اولین کالا در این سامانه اجرایی شده است، استفاده کنند.
افراد واجد شرایط اخذ سهمیه گوشت با مراجعه به یکی از فروشگاه های مجاز و با استفاده از یکی از کارت های بانکی معتبر می توانند سهمیه گوشت خود را دریافت کنند. این زیرساخت بانک مرکزی برای سایر کالاهای اساسی نیز قابل استفاده است و از سامانه‌های سبد کالا و مانا به طور ترکیبی بهره می گیرد.
این سامانه توسط بانک مرکزی آماده شده و آزمایش های اولیه آن نیز با موفقیت به پایان رسیده اما هنوز در فروشگاه های عرضه کننده کالاهای اساسی اجرایی نشده است.
کوپن الکترونیکی چگونه اجرایی می شود؟
کوپن الکترونیک، در کارتهای بانکی سرپرستان خانوار تعریف می شود. دیگر خبری از اعلام شماره کوپن و کالا نیست و همه چیز به صورت الکترونیکی هدایت می شود. آن طور که اعلام شده است، به طور متوسط هر سه چهار ماه یکبار، این کوپن ها شارژ می شود.
شارژ کارت های کالا به طور کلی دقیقا مشابه همان کارت های یارانه است. درباره میزان شارژ هم به طور مثال برای یک خانواده پنج نفری که تحت پوشش این سامانه قرار می گیرند، شارژ خرید به مبلغ 150 هزار تومان در نظر گرفته شده و این رقم برای هر فرد 40 هزار تومان است.
این در حالی اسـت کـه پیش از این ناصر موسوی لارگانی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، نیز درباره میزان شارژ کوپن هاي الکترونیکی گفته بود: «کارت‌هاي الکترونیکی تنها برای عبور از وضعیت امروز بـه وجود آمده و فعلا ماهیانه 100 هزار تومان شارژ می شود. البته این گفته ها تا حدی ابهام دارد؛ چراکه مشخص نیست کارت ها، هر سه یا چهار ماه یکبار مثلاً بـه اندازه 300 یا 400هزار تومان شارژ خواهند شد یا هرماه 100 یا 150هزار تومان. »
کارت کالا به چه کسانی تعلق می گیرد؟
به گفته مقام هاي وزارت تعاون، قرار اسـت دهک هاي پایین تر جامعه این کوپن هاي الکترونیکی را دریافت کنند. بطور دقیق تر، طرح کوپن الکترونیک، برای 10 میلیون نفر اجرا می شود کـه تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی هستند. بنابر این گستره این طرح بیش از این تعداد از اقشار جامعه نخواهد رفت. بـه عبارت دیگر حدود 12درصد از مردم تحت پوشش این طرح خواهند بود.
معاون رفاه وزارت کار درباره جمعیت خانواده هاي تحت پوشش سازمان بهزیستی و کمیته امداد، گفت: 2 میلیون و 100 هزار خانواده تحت گوشش این نهادها هستند کـه با شناسایی هاي اخیر کـه انجام دادیم، بـه یکی از انها 20 هزار خانواده و بـه یکیدیگر 30 هزار خانواده اضافه شده اسـت. وی در مورد شناسایی خانواده‌هایي کـه زیر 700 هزار تومان در ماه بعنوان رقم «فقر ملی» درآمد دارند، گفت:
در بودجه سال 1397 حدود 800 هزار خانوار را مورد شناسایی قرار داده‌ایم کـه زیر 700 هزار تومان در ماه درآمد دارند. از این‌رو پیشنهاد داده ایم تا دولت بسته هاي حمایتی مختلفی برای آنان تدارک ببیند تا انها بتوانند درآمد خود رابه حداقل 700 هزار تومان در ماه برسانند. مستمری افراد تحت پوشش با توجه بـه تورم افزایش داشته اسـت و تلاش کردیم کـه بخشی از هزینه هاي آنان را پوشش دهد.
کوپن الکترونیکی چه فرجامی خواهد داشت؟
طرح کوپن الکترونیکی که برای حذف یارانه و پیش از آن و شاید بتوان گفت به دنبال همان کوپن های کاغذی این روزها در میان مردم صحبت می شود، در واقع یک طرح حمایتی است. اما به واقع باید ببینیم با این طرح، چه درصد واقعی از مردم نیازمند می توانند از این مبلغ کارت کالا استفاده کنند؟
از طرفی فروشگاههایی که درصدد فروش این اقلام حمایتی هستند، چه کالاهایی را برای عرضه ارائه می کنند؟ آیا تئوری دولت برای حذف واسطه ها و جلوگیری از هدر رفتن یارانه ها، به درستی و واقع بینانه اجرا می شود؟
«کمبود کالا نداریم» این جمله ای است که از سوی مسئولان دولتی شنیده می شود. لارگانی رییس نمایندگان اصفهان تاکید کرد: اگر این طرح اجرایی شود به این دلیل نیست که در کشور کمبود کالایی وجود دارد و از طریق اعطای کوپن الکترونیک می‌خواهد جبران شود. امروز در کشور کمبود کالا نداریم بلکه در قالب کوپن الکترونیک عرضه کالا می‌خواهد مدیریت شود.
وی بیان داشت: کالاهای اساسی از این طریق با قیمت تضمین شده و معینی در اختیار ۸ دهک جامعه قرار می‌گیرد تا همه افراد جامعه از مزیت‌های این کارت بهره‌مند شوند زیرا یک عده از نظر تمکن مالی وضعیت خوبی ندارند و قدرت خرید پایین دارند که می‌توانند از این طریق نیاز خود را برطرف نمایند.
نایب رییس کمیسیون اقتصادی گفت: در جامعه عده‌ای هستند که وضعیت مالی بسیار خوبی دارند و برایشان فرقی نمی‌کند گوشت کیلویی ۷۰ هزار تومان شود منتهی بحثی افرادی هستند که اصلا درآمدی ندارند. امروز در کشور تعداد زیادی از مردم فقط با یارانه زندگی خود را می‌گذرانند. تعداد زیادی از افراد جامعه حداقل دستمزد را ندارند و از روی اجباری که برای تامین معاش داشته ناچار شده در جایی کار کند که دستمزدش زیر حداقل نرخ دستمزد وزارت کار باشد یعنی با ۵۰۰ هزار تومان یا ۶۰۰ هزار تومان و یا حتی کمتر از این مبالغ حقوق دریافت کند. مسلما این افراد واقعا توان و قدرت خرید خیلی پایینی دارند که باید مورد حمایت دولت قرار گیرند.
وقتی روزهای سخت جنگ مشکلاتی را برای تامین مایحتاج عمومی خانوارها فراهم کرده بود یازده کالا در قالب کوپن توزیع می شد اما به تدریج با بهبود شرایط تعداد اقلام به سه کالا کاهش یافت. حالا نیز مقرر است کالاهای اساسی با کوپن الکترونیک توزیع شود. در سال جاری نزدیک به ۱۴ میلیارد دلار اعتبار برای تامین کالاهای اساسی اختصاص یافته است. این رقم بر پایه دلار ۴۲۰۰ تومانی اختصاص می یابد تا با این اقدام، دولت مانع از افزایش شدید قیمت کالاهای اساسی در بازار شود.
نماینده فلاورجان افزود: با مبالغی که برای شارژ کارت الکترونیک تامین کالاهای اساسی که از سوی دولت در نظر گرفته شده جوابگوی هزینه‌هایی که امروز برای مردم پیش آمده نیست. امروز بعضی از کالاها بیش از ۲۰۰ درصد و بعضی دیگر ۱۰۰ درصد افزایش قیمت داشته است حالا کسی که ۵۰۰ هزار تومان و یا ۱ میلیون تومان حقوق دریافت می‌کند و یا با یارانه‌ای که ۴۵ هزار تومان است گذران زندکی می‌کند، توان خرید دارد؟
وی ادامه داد: وقتی دلار ۱۲۲۶ تومان قیمت داشت در زمان خود چه ارزشی داشت امروز که بالای ۱۳ هزارتومان است؛چه ارزشی دارد.قطعا قدرت خریدی که امروز افراد با یارانه نقدی ۴۵ هزار تومانی دارند خیلی پایین تر است و این کارتها مثل یارانه های نقدی نمی تواند به طور دائمی پرداخت شود.
پس همین ابتدا تکلیف ماجرا مشخص است! باید ببینیم با تئوری هایی که طبق گفته مسئولان با زیرساخت های دقیق طراحی شده است، چه اندازه می تواند وضعیت معشیتی مردم و به خصوص قشری که فقر مالی دارند را مورد حمایت قرار دهد؟