یک فیلتر اینترنت، سخت‌افزار و یا نرم‌افزاری است که اطلاعات مبادله شده در فضای اینترنت را محدود می‌کند. فیلترها می‌توانند به شکل قابل‌توجهی از ورود محتوای آسیب‌زننده به کامپیوترها و دستگاه‌های متصل به اینترنت شما جلوگیری کنند.
فیلترها این قابلیت را دارند که از طریق ارائه‌دهندگان خدمات اینترنت(ISPها) یا سرویس‌های پراکسی، به‌عنوان یک بخش از شبکه محلی یا بر روی کامپیوترهای مجزا اقدام به فعالیت نمایند. فیلترها می‌توانند دسترسی به وب‌سایت‌ها، ایمیل‌ها، چت‌ها و یا هر ارتباط دیگری که بر بستر اینترنت انجام می‌شود را بسته به دسته‌بندی، سایت و یا محتوا مسدود کنند.
چرا باید بر روی اینترنت فیلتر داشته باشیم؟
دنیای اینترنت و در عصر کنونی، عجین شدن ما با اینترنت فرصت را برای رشد و در تقابل آن برای افزایش آسیب‌ها فراهم می‌آورد. قطعاً هیچ‌چیز کامل نیست و هر چیزی که در این دنیا وجود دارد یک اثر مثبت و منفی دارد. خطراتی که در دنیای آزاد اینترنت می‌توان به آن‌ها اشاره نمود را می‌توان به آسیب‌های روانی و فیزیکی تقسیم‌بندی کرد. آسیب‌های روانی را می‌توان دسترسی به اطلاعات نامناسب مانند تحریک به ناهنجاری، ناامیدی و همچنین برای سنین کمتر به دسترسی به محتوای بزرگ‌سال دانست. آسیب‌های فیزیکی و مجازی را می‌توان آسیب رسیدن به کامپیوتر مورداستفاده‌تان و درنتیجه آسیب رسیدن به اطلاعات مهم و حیاتی که باعث بروز سرقت، پاک شدن اطلاعات و یا خرابی کامپیوترها و دستگاه‌های متصل به اینترنت دانست.
آیا فیلتر اینترنت کارآمد است؟
این‌یک پرسش رایج و اساسی است که آیا فیلتر اینترنت به‌درستی به کار می‌آید یا خیر؟ پاسخ بستگی به تلاش شما برای انجام فیلترینگ دارد. اگر سعی می‌کنید تا از دسترسی تصادفی به محتوای نامناسب در اینترنت جلوگیری کنید اکثر فیلترهای موجود را می‌توان با درجه اطمینان بالایی موفق دانست.
همچنین اکثر فیلترها ویژگی‌های دیگری هم دارند، ازجمله کنترل زمان استفاده، ثبت گفتگوهای اینترنتی(Chat) و گزارش دهی وقایع و بسیاری قابلیت‌های دیگر. همه این ویژگی‌ها در تلاش هستند تا خانواده ما را امن نگه‌دارند و راهنماهایی در این مورد نیز وجود دارند که چطور بایستی از این فیلترها بر روی کامپیوترها و دستگاه‌های متصل به اینترنتمان استفاده کنیم. وقتی از این دید به قضیه نگاه کنیم می‌بینیم که باوجود فیلترها امنیتمان در فضای اینترنت برقرار است.
یکی از اثرات مخرب جانبی فیلترها را می‌توان، اثر سوء احساس امنیت دانست. اکثر نوجوانان اگر بخواهند به‌راحتی می‌توانند فیلترها را دور بزنند و والدین نیز بایستی در این مورد اطلاع داشته باشند که چنین کاری قابل انجام است و به علامت‌های هشدار توجه بیشتری نشان دهند. همچنین از این‌که از ابزارهایی که فیلتر موردنظر ارائه می‌کند، اعم از ارائه گزارش‌ها استفاده، گزارش‌های سایت‌های مسدود شده استفاده کامل ببرید.
افزایش مسئولیت‌پذیری شخصی یکی از راه‌های مؤثر فیلترینگ محتوا به‌حساب می‌آید. یکی از تمرین‌های خوب در این مورد این است که کامپیوتر را در یک مکان عمومی قرار دهید و زمان استفاده از اینترنت را کاهش دهید. ویندوز ۷/۸/۸٫۱ و ۱۰ و همچنین Max OS X قابلیت محدود کردن زمان استفاده از اینترنت را همانند اکثر فیلترهای دیگر دارند. خیلی از روترهای خانگی در حال حاضر می‌توانند به‌صورت خودکار به حفاظت از سایر دستگاه‌های متصل به کامپیوتر نیز بپردازند.
انواع فیلترهای اینترنت
بیایید در نظر بگیریم که یک محتوای مشابه با یک نامه به خانه شما می‌رسد. یک فیلتر می‌تواند این‌طور در نظر گرفته شود که یک محافظ است که برای منظم و مرتب کردن نامه‌های شما قبل از این‌که به دست شما برسند استخدام‌شده است. این محافظ می‌تواند برای حذف هرگونه نامه به‌دردنخور یا ارسال‌شده از اشخاص یا شرکت‌های خاصی، اقدام کند. بسیار خب کافی است یک‌گوشه بایستید تا کارها انجام شود و نیازی نیست خود و وقتتان را درگیر این‌طور مسائل کنید. این محافظ تمامی قسمت‌های نامه را قبل از رسیدن به دست شما موردبررسی قرار می‌دهد.
فیلترها در یک حیطه فعالیت می‌کنند، محتوایی که کامپیوتر شما درخواست داده است را مرتب می‌کنند و از ورود اطلاعات مشخصی به خانه شما جلوگیری به عمل می‌آورند. برای این‌که متوجه تفاوت‌های تکنولوژی فیلترینگ بشوید. بیایید آن‌ها را به این محافظ و جایی که در کمین نامه‌ها قبل از رسیدن به دست ما می‌نشست، ارتباط دهیم. در این قسمت سه نوع تکنولوژی پایه که برای فیلترهای امروزی مورداستفاده قرار می‌گیرد را موردبررسی قرار داده‌ایم:
فیلترهای نرم‌افزاری
این دسته از فیلترها بسیار رایج هستند و می‌توانید آن‌ها را از اینترنت دانلود کرده و یا از فروشگاه‌های فیزیکی فروش نرم‌افزار خریداری و سپس بر روی کامپیوتر خود نصب نمایید. فیلتر خودش را در بین زنجیره ارتباطات برنامه‌های کاربردی بر روی کامپیوتر و اینترنت جای می‌دهد بنابراین می‌تواند ارتباطات را تحت نظر بگیرد و وظیفه محافظتش را اعمال کند. فیلترهای نرم‌افزاری معمولاً بسیار قوی عمل کرده و درجه خوبی از محافظت را ارائه می‌کنند. نه‌تنها در محتوای بزرگ‌سال کاربرد دارند بلکه در جلوگیری از بروز خطرات دیگر مانند فرصت‌طلبان فضای آنلاین، بازی‌های آنلاین و… مؤثر هستند.
اگر قصد مقایسه داشته باشیم، این گزینه شبیه به‌قرار دادن یک محافظ جلوی در است. یک فیلتر نرم‌افزاری داده‌ها را به‌محض رسیدن بررسی می‌کند. البته این نکته را ذکر کنیم که به این دلیل که فیلترها بر روی کامپیوتر شما نصب می‌شوند، اطلاعات مخرب یا بد نیز بر روی کامپیوتر شما وجود دارند اما فیلتر مچ آن‌ها را قبل از فعال شدن و به نمایش درآمدن می‌گیرد.
فیلترهای سخت‌افزاری
وقتی‌که یک ارتباط اینترنتی پهن باند(BroadBand) داشته باشید یا به زبان دیگر یک ارتباط اینترنتی همیشه روشن داشته باشید، یک دستگاه فیزیکی وجود دارد که بایستی به‌وسیله آن به کامپیوتر متصل شوید. این دستگاه ممکن است یک مودم یا یک زوتر DSL باشد؛ تمامی این‌ها به این بستگی دارد که چه نوع ارتباط اینترنتی را خریداری کرده‌اید. خیلی از زوترها یا مودم‌ها از نرم‌افزارهای فیلتر درونی استفاده می‌کنند. به یک مثال از فیلترهای سخت‌افزاری توجه کنید: سخت‌افزاری که اینترنت را به خانه شما می‌آورد می‌تواند تنظیمات خاصی را بپذیرد بنابراین قادر است تا محتوا را قبل از رسیدن به کامپیوتر شما پالایش کند. شما نیز نیازی ندارید که هیچ نرم‌افزاری را در این رابطه بر روی کامپیوتر خود نصب کنی؛ با توجه به این‌که کامپیوتر شما از این دستگاه برای اتصال به اینترنت استفاده می‌کند و این دستگاه نقش فیلتر کننده را هم دارد پس، کامپیوتر شما در امان خواهد بود.
این گزینه مشابه نگهبانی است که جلوی صندوق پستی شما ایستاده است و هر ایمیلی را که پستچی قصد دارد به صندوق پستی‌تان بی اندازد بررسی کرده و سپس اجازه ورود آن را به صندوق پستی‌تان صادر می‌کند.
فیلترهای DNS
از گزینه‌های دیگر این است که از یک سرویس DNS مانند OpenDNS برای ارائه فیلترینگ استفاده کنیم. این کار یک گزینه رایگان را در حوزه راهکارهای سخت‌افزاری اختیار ما قرار می‌دهد چراکه دیگر نیازی به خرید سخت‌افزار جداگانه‌ای نیست و بر روی سخت‌افزار و زوتر فعلی دستگاهتان کار خواهد کرد.
تمام‌کاری که باید انجام دهید این است که DNS های Primary و Secondary را به سرور opendns تغییر دهید، سپس بر روی opendns یک حساب ایجاد کنید. این کار به شما قابلیت گزینه‌های فیلترینگ شبکه خانگی‌تان را ارائه می‌کند.
این گزینه یک مزیت خوبی که دارد این است که به‌وسیله آن می‌توان تمامی دستگاه‌های موجود در خانه ازجمله کامپیوترها، تلفن‌ها، تلویزیون، کنسول‌های بازی و غیره را کنترل کند. هر دستگاهی که بتواند به زوتر شما متصل شود(چه به‌وسیله کابل و چه به‌صورت بی‌سیم) تحت کنترل قرار می‌گیرد. به این مورد نیز توجه داشته باشید که دستگاه‌های متصل به اینترنت به‌وسیله دکل‌های مخابراتی تحت این پوشش قرار نمی‌گیرند.
پراکسی اینترنتی
برخی از ارائه‌دهندگان خدمات اینترنتی(ISPها)، فیلترینگ را به‌عنوان یکی از خدمات خود پیشنهاد می‌دهند. اگر این کار را انجام نداده‌اند می‌توانید با ثبت‌نام در یک سرویس اینترنتی که یک Proxy نامیده می‌شود نسبت به فیلتر محتوای اینترنت خود قبل از رسیدن آن اطلاعات به خانه‌تان جلوگیری به عمل‌آورید. این عملیات بر روی اینترنت انجام می‌شود و هیچ‌چیزی بر روی کامپیوتر شما نصب نمی‌شود. اگر این سرویس به‌وسیله ISP شما پیشنهادشده است، آنگاه کلاً نیاز به تنظیم هیچ‌چیز ندارید و کافی است تا شروع به استفاده از ISP تان نمایید تا به‌صورت خودکار به فیلتر تمام محتوای اینترنت برای شما بپردازد. اگر هم که از یک سرویس پراکسی استفاده می‌کنید، می‌توانید هر کامپیوتر را به‌صورت جداگانه برای استفاده از پراکسی تنظیم کنید. در این حالت نیز بازهم نیازی نیست که بر روی کامپیوتر خود چیزی نصب کنید، اما نیاز دارید که کامپیوتر خود را برای استفاده از آن پراکسی تنظیم کنید. همانند فیلترهای سخت‌افزاری، پراکسی‌های اینترنتی هم استفاده ساده‌ای دارند، اما به قدرت فیلترهای نرم‌افزاری نیستند.
اگر به همان مقایسه‌مان برگردیم، چنین فیلترهایی همان محافظ نامه‌ها است که در اداره پست مستقرشده است و هر قسمت از نامه‌هایی که قصد دارند برای شما به دست ماشین پستچی سپرده شوند را بررسی کرده و در صورت نیاز از بارگیری آن‌ها جلوگیری می‌کنند.
شبکه‌های مجازی خصوصی(VPN)
استفاده از VPN ها امروزه بیشتر مورداستفاده قرار می‌گیرد. تبلت ها و تلفن‌های هوشمند کار را برای اعمال فیلترینگ و کنترل محتوای اینترنت را برای دستگاه‌های کودکان و فرزندان سخت کرده است. یک فیلتر نرم‌افزاری بر روی یک کامپیوتر هرگز قادر نیست تا از تلفن‌های هوشمند نیز محافظت کند. یک فیلتر سخت‌افزاری(مانند زوتر) نیز می‌تواند از این دستگاه‌ها فقط درصورتی‌که به WiFi خانه متصل باشند محافظت کند و در صورت استفاده آن‌ها از اینترنت ۳G و ۲G راه و چاره‌ای ندارد. یک DNS و یا پراکسی سرور نیز بر روی دستگاه‌های هوشمند بسیار تنظیمات مشکلی دارند و به‌راحتی قابل دور زند هستند و البته ترافیک برنامه‌های کاربردی(Applications) را فیلتر نمی‌کنند. البته برنامه‌هایی مانند سامانه مراقبت از خانواده برای محافظت از دستگاه‌های همراه هوشمند وجود دارند. یک فیلتر VPN واقعاً می‌تواند به‌عنوان بهترین راهکار برای دستگاه‌های هوشمند امروزی باشد به این دلیل که تمام ترافیک اینترنت را تحت پوشش قرار می‌دهد(که حتی شامل ترافیک برنامه‌های کاربردی هم می‌شود). یک فیلتر VPN می‌تواند بر روی زوتر خانگی تنظیم شود و یا به‌صورت مستقیم بر روی یک کامپیوتر مورداستفاده قرار بگیرد. اگر بخواهیم مثالی از فیلترهای VPN بزنیم می‌توانیم از NetAngel، Disney Circle Go و PageClean نام ببریم.
راهکار ویژه برای استفاده از قابلیت مسدودسازی سایت‌ها بر روی تلفن‌های همراه هوشمند
تمامی روش‌ها فوق برای استفاده اصولی و از پیش تعیین‌شده از اینترنت کاربردی هستند. اما امروزه شاهد رشد سریع و گسترده تلفن‌های همراه هوشمند حتی در بین کودکان و خردسالان و نوجوانان هستیم. با توجه به این‌که در عصری قرار داریم که دو یا چند نسل متفاوت به‌یک‌باره در جریان سریع رشد فناوری اطلاعات قرارگرفته‌اند ممکن است یادگیری مفاهیم، تنظیمات و نحوه پیکربندی فیلترهای نرم‌افزاری و سخت‌افزاری و یا DNS سرورها، پراکسی‌ها و VPN ها برای هر شخصی ازجمله والدین دشوار و یا ناممکن باشد. راهکارهای بهتری نیز همراه با این رشد سریع به وجود آمده‌اند که به کمک نسل قبل و حفظ نسل آینده آمده‌اند.
با استفاده از نرم‌افزار مراقبت از خانواده که ما آن را SFP می‌خوانیم قادر هستید به‌سادگی و بدون داشتن هیچ‌گونه دانش فنی، نسبت به مانیتورینگ و فیلترینگ محتوای اینترنت بر روی دستگاه‌های تلفن همراه هوشمند اقدام کنید. این نرم‌افزار به‌سادگی بر روی تلفن‌های هوشمند نصب‌شده و بدون نیاز به پیکربندی‌های خاصی که برای فیلترینگ در این مقاله عنوان شد، به‌خوبی فعالیت می‌کند و محدودیت‌های بودن در شبکه خانگی و استفاده از پراکسی، DNS و VPN را از بین می‌برد.
همچنین به‌وسیله نرم‌افزار SFP قادر خواهید بود تا شبکه‌های اجتماعی معروف مانند تلگرام، اینستاگرام، لاین، واتس اپ، فیسبوک، اسکایپ و… را به‌راحتی تحت نظر بگیرید.
برای دانلود نرم‌افزار SFP و مشاهده امکانات می‌توانید به وب‌سایت سامانه مراقبت از خانواده مراجعه کنید.
